2-Mavzu: Yo’l xo’jaligining inshoat va qurilmalari. Reja: Yo’l rejasi va profili

Tuproq ko’tarma, yo’lning yuqori tuzilmasi va sun’iy inshootlar
Tuproq ko’tarmaning ustki kengligi to’g’ri uchastkalarda yo’lning yuqori tuzilmasiga mos bo’lishi kerak. Mavjud liniyalarda ularni qayta qurishdan avval tuproq ko’tarmaning kengligi bir yo’lli liniyalarda – 5,5 m dan, ikki yo’lli liniyalarda 9,6 m dan kam bo’lmasligi; qoyali va sizot suvli erlarda esa bir yo’lli liniyalarda – 5,0 m dan, ikki yo’lli liniyalarda – 9,1 m dan kam bo’lmasligi kerak. Tuproq ko’tarma chetining minimal kengligi yo’lning har tarafida 0,4 m bo’lishi kerak.
Radiusi 2000 m dan kam bo’lgan egri uchastkalarda tuproq ko’tarma belgilangan me’yorlar bo’yicha kengaytiriladi.
Yangi qurilayotgan temir yo’llar va ikkinchi yo’llar uchun tuproq ko’tarmaning ustki kengligi O’zbekiston Respublikasida amal qilayotgan Qurilish qoida va me’yorlari talablariga mos bo’lishi kerak.
Tuproq ko’tarma brovkasi suv oqish joylarida kuchli shamol vaqtida to’lqin ko’tarilishining maksimal balandligidan 0,5 m yuqori bo’lishi kerak.
To’g’ri uchastkalarda hamda 350 m va undan katta radiusli egrilarda temir iz kallaklarining ichki chegaralarida o’lchanadigan temir izlar eni nominal o’lchami 1520 mm bo’ladi. Bundan keskinroq egrilarda temir izlar eni quyidagicha bo’lishi kerak:
349 dan 300 m gacha radiusda - 1530 mm
chunonchi, temir beton shpallarda - 1520 mm
299 m va undan kam radiusda - 1535 mm.
Temir yo’l liniyalari uchastkalarida va iz-shpal panjaralari kompleks almashtirilmagan yo’llarning to’g’ri yo’l va 650 m dan katta radiusli egri uchastka yo’llarida temir izlar enining nominal o’lchami 1524 mm ga ruxsat berilgan. SHu bilan birga, bundan keskin egrilarda temir izlar eni quyidagicha qabul qilinadi:
650 dan 450 m gacha bo’lgan radiusda - 1530 mm
449 dan 350 m gacha bo’lgan radiusda - 1535 mm
349 m va undan kichik bo’lgan radiusda - 1540 mm.
To’g’ri va egri uchastkalarda temir izlar eni o’lchamlaridagi bartaraf etilishi talab qilinmaydigan chetga og’ishlar torayish bo’yicha – 4 mm, kengayish bo’yicha +8 mm dan oshmasligi, 50 km/soat va undan kam harakat tezligi belgilangan uchastkalarda torayish bo’yicha – 4 mm, kengayish bo’yicha + 10 mm dan oshmasligi kerak.
Ko’rsatilgan o’lchamlardan chetga chiqishlarni bartaraf etish tartibi, AJ belgilagan tartibda amalga oshiriladi.