2-Mavzu: Yo’l xo’jaligining inshoat va qurilmalari. Reja: Yo’l rejasi va profili

2-Mavzu: Yo’l xo’jaligining inshoat va qurilmalari.
Reja:

1. 
   Yo’l rejasi va profili.
   
2. 
   Tuproq ko’tarma, yo’lning yuqori tuzilmasi va sun’iy inshootlar
   

Temir yo’lning barcha elementlari (tuproq ko’tarma, yuqori tuzilmalar va sun’iy inshootlar) mustahkamligi, barqarorligi va holati bo’yicha ushbu uchastkada poezdlarning belgilangan tezlikda xavfsiz va tekis harakatlanishini ta’minlashi kerak.
Yo’l distansiyasi, yo’l mashina stansiyalari va yo’l xo’jaligining boshqa korxonalarining joylashishi va jihozlanishi, temir yo’llarni, inshoot va qurilmalarni poezdlar harakatining amalda o’rnatilgan hajmini, belgilangan tezliklarda amalga oshirish uchun, zarur bo’lgan asrash va ta’mirlash ishlarini bajarilishini ta’minlashi kerak.
Inshoot va qurilmalar konstruksiyasi, ularni asrash va foydalanish bo’yicha ushbu Qoidalarda ko’rsatilmagan talablari, AJ tizimidagi tegishli bo’linmalari tomonidan o‘rnatiladi.
Yo’lning rejasi va profili
Temir yo’l egrilar radiusi, to’g’ri va egri tutashuv, qiyalik tiklariga nisbatan tasdiqlangan yo’l rejasi va profiliga mos kelishi kerak.
Stansiya, raz’ezd va o’zib o’tish punktlari, odatda, gorizontal maydonchada joylashishi kerak: ayrim hollarda ularning 0,0015 dan oshmaydigan qiyaliklarda, qiyin sharoitlarda odatda 0,0025 dan oshmaydigan qiyaliklarda joylashishiga yo’l qo’yiladi.
O’ta qiyin sharoitlarda barcha turdagi raz’ezdlarda va o’zib o’tish punklarida «O’zdavtemiryo’lnazorat» ruxsati bilan, manevr yoki lokomotiv va vagonlarni tarkibdan uzish hamda birlashtirilgan poezdlarni ajratish ko’zda tutilmagan bo’ylama yoki yarim bo’ylama toifadagi oraliq stansiyalarda stansiya maydonchasi chegarasida 0,0025 dan katta bo’lgan qiyaliklarga ruxsat beriladi. Shuningdek, «O’zdavtemiryo’lnazorat» ruxsati bilan juda qiyin sharoitlarda vagon yoki tarkibning (lokomotivsiz) o’z-o’zidan harakatlanib ketib qolishiga qarshi choralar ko’rilishi sharti bilan stansiyalarda qabul qilish-jo’natish yo’llarining uzaytirilganida 0,0025 dan katta qiyaliklarga ruxsat beriladi, lekin ikkala holda ham qiyaliklar 0,010 dan katta bo’lishi kerak emas.
Stansiya, raz’ezd va o’zib o’tish punktlarida vagon yoki tarkiblarning (lokomotivsiz) o’z-o’zidan harakatlanib ketishini oldini olish uchun manevr operasiyalari va lokomotivlarni vagonlardan uzish ko’zda tutilgan yangidan qurilgan yoki rekonstruksiya qilingan qabul qilish-jo’natish yo’llari, odatda, chegaralovchi strelkalar tarafiga nishabga qarshi bo’ylama profilga ega bo’lishi va uni loyihalash me’yorlariga mos kelishi kerak.
Kerakli hollarda vagonlarning boshqa yo’llarga o’z-o’zidan chiqib ketishini oldini olish uchun muhofaza berk yo’li, muhofaza strelkasi, tushiruvchi boshmoqlar yoki strelka qurilmalari tizimlari ko’zda tutilishi kerak.
Stansiya, raz’ezd, quvib o’tish punktlarining qiyalikda joylashgan barcha holatlarida belgilangan og’irlik me’yoridagi poezdlarning joyidan qo’zg’ala olish sharoitlari va poezdlarni lokomotivlarning yordamchi tormozlari bilan ushlab qola olish sharoitlari ta’minlangan bo’lishi kerak.
Stansiyalar, raz’ezdlar, o’zib o’tish punktlari, shuningdek, ayrim parklar va tortib chiqish yo’llari to’g’ri uchastkalarda joylashishi kerak. Qiyin sharoitlarda ularning 1500 m dan kam bo’lmagan radius egrisida joylashishiga yo’l qo’yiladi. O’ta qiyin sharoitlarda egrilik radiusini 600 m gacha, tog’ sharoitlarida 500 m gacha kamaytirishga yo’l qo’yiladi.
Asosiy va stansiya yo’llari, shuningdek temir yo’lga tegishli shahobcha yo’llarning reja va profili davriy uskunaviy tekshiruvdan o’tishi kerak.
Yo’llarning reja va profilini uskunaviy tekshirish, tegishli texnik hujjatlarni tayyorlash, shuningdek, stansiyalarning masshtab va sxematik rejalarini tuzish bo’yicha ishlarni tashkil etish bu ishlarni bajarish uchun loyihalash institutlari, loyihalash-qidirish va loyihalash-smeta guruhlarini jalb etgan holda AJ yo’l xo’jaligi boshqarmasiga yuklatiladi.
Yo’l distansiyalarida quyidagilar bo’lishi kerak:
distansiyada mavjud bo’lgan yo’l xo’jaligining barcha inshoot va qurilmalarining chizma va ta’riflari, shuningdek tegishli standart va me’yorlar;
stansiyalarning masshtab va sxematik rejalari, barcha asosiy va stansiya yo’llarining, saralash tepaliklari, shuningdek, AJ lokomotivlari harakatlanuvchi shahobcha yo’llarining bo’ylama profillari.
Saralash, uchastka va yuk stansiyalaridagi saralash tepaliklarining, tortib chiqish yo’li va tepalik yoni yo’llarining bo’ylama profillari kamida uch yilda bir marta, stansiya yo’llarining qolgan qismida profil kamida 10 yilda bir marta tekshiriladi. Peregonlardagi asosiy yo’llarning bo’ylama profili yo’llarning tub va o’rta ta’miri davrida tekshiriladi. Tekshiruv natijalariga ko’ra profilni to’g’irlash bo’yicha ishlarni bajarishning aniq muddatlari o‘rnatiladi. Reja va profilnig o’zgarishiga olib keluvchi ishlar va yo’l rekonstruksiyasi amalga oshirilayotgan uchastkalar ish bajaruvchilar tomonidan ishlar tugagandan keyin tekshirilib, tegishli hujjatlar yo’l distansiyasiga, stansiyalarda esa stansiya boshlig’iga ham taqdim etiladi.
Stansiya hududida yangi ob’ektlarni qurishda, kengaytirish yoki boshqa erga ko’chirishda bu ishni bajaruvchi har qanday tashkilot ob’ektni amaldagi stansiya taraqqiyotiga biriktirilishini belgilovchi ijro hujjatini zudlik bilan yo’l distansiyasi boshlig’i va stansiya boshlig’iga topshirishi kerak.