2-mavzu. Statistik kuzatish uslubiyati reja

Uzluksiz kuzatish
deganda hodisalar rо‘y berishi bilanoq qayd qilinadigan 
kuzatish tushuniladi. Masalan, bola tug‘ilishi, nikohdan о‘tish kabi voqea 
(hodisa)lar sodir bо‘lishi bilanoq ya’ni о‘sha kunning о‘zidayoq qayd etiladi. 
Fursatli kuzatish
deganda ma’lum muddatlarda о‘tkaziladigan kuzatishlar 
tushuniladi. Masalan, aholi rо‘yxati va boshqalar. 
Bir yо‘la kuzatish
deb birorta masalani yechish uchun о‘tkazilgan 
kuzatishga aytiladi. Masalan, savdo korxonalari jihozlanish darajasining bozor 
iqtisodiyoti talablariga javob berishi va bermasligini о‘rganish uchun maxsus 
kuzatish о‘tkazish. Bunday kuzatish keyinchalik о‘tkazmaslik ham, zaruriyat 
tug‘ilsa, yana о‘tkazish mumkin. 
О‘rganilayotgan tо‘plam birliklarini о‘z ichiga qamrab olishiga qarab, 
statistik kuzatish ikki turga: yoppasiga kuzatish va qisman kuzatishga bо‘linadi. 
Yoppasiga kuzatishd
a tо‘plam birliklarining barchasi kuzatiladi. Masalan, 
О‘zbekistonda aholi rо‘yxati о‘tkaziladigan bо‘lsa, respublika fuqarolarining 
barchasi (qayerdaligidan qat’iy nazar) rо‘yxatga olinadi. Bu degani fuqaro chet 
davlatdami, dengizdami, okeandami va hatto kosmosdagi kishi ham rо‘yxatdan 
о‘tishi kerak. 
Qisman kuzatishd
a о‘rganilayotgan tо‘plam birliklarining bir qismi 
kuzatishga jalb qilinadi. Qisman kuzatish tо‘rtta turga: anketa orqali kuzatish, 
monografik tasvirlash, asosiy massivni kuzatish, tanlab kuzatishga bо‘linadi. 
Anketa orqali kuzatishd
a savollar yozilgan varaqalar kuzatish birliklariga 
tarqatilib, ular tо‘ldirilgandan sо‘ng yig‘ishtirib olinadi va umumlashtiriladi. 
Bunday kuzatish jamoatchilik fikrini aniqlashda va ayniqsa, bozor iqtisodiyoti 
sharoyitida ayrim hodisa va voqealar bо‘yicha maxsus mustaqil ekspertlarning 
fikrlarini bilishda yaxshi natija beradi. 
Monografik tasvirlash
deganda tо‘plamning bir bо‘lagini har tomonlama 
va chuqur о‘rganish tushuniladi. Masalan, viloyatda bir jinsli 104 ta korxona bor, 
shundan 4 tasi juda ham ilg‘or. Nima sababdan ilg‘or ekanligini bilish va ularning 
ilg‘orlik tajribasini boshqa korxonalarga yoyish va ommalashtirishda qо‘llaniladi.