2-Mavzu. Sotsiologiya fanining strukturasi Reja: 1

Empirik  tadqiqot  usullari  amaliy  sotsilogiya  doirasida  shakllanib, 

mukammallashdi.  Bular:  so‘rov,  kuzatish,  hujjatlarni  tahlil  qilish  va 

eksperimet usullari.

 Amaliy sotsiologiya doirasida qaysi metod qay tarzda va qay 

vaziyatda  qo‘llanilishi  kerakligi,  metodlarning  yutuq  va  kamchiliklari  o‘rganib, 

ishlab chiqilgan. Misol uchun eng keng tarqalgan so‘rov metodi insonlarning ichki 

dunyosini, sub'ektiv fikrini o‘ragnishga yo‘naltirilgan. 

Amaliy  sotsiologiyaning  oldida  bugungi  kunda  sotsiologik  tadqiqotlar 

davomida  olinayotgan  empirik  axborotlarning  haqqoniyligini  va  ob’yektivligini 

ta'minlashga  hizmat  qiluvchi  optimal  tamoyillarni  ishlab  chiqish  muammosi 

dolzarbligicha qolmoqda. 

Amaliy  sotsiologiya  tarkibiga  empirik  metodlar  bilan  bir  qatorda 

metodologiya,  ma'lumotlar  tizimi  va  empirik  ma'lumotlarni  qayta  ishlash  tizimi 

kiradi. Shuning uchun odatda empirik tadqiqotlar turli xil mutaxassislar tmomnidan 

ham olib borilishi mumkin. 

Empirik  tadqiqotlar  asosan  statistka  ma'lumotlarga  tayangan  holda  amalga 

oshiriladi.  Rivojlangan  mamlakatlarda  axborot  ta'minoti  empirik  tadqiqotning 

muhim  manbasi  hisoblanadi.  Mazkur  tadqiqotlarni  amalga  oshirishda  texnikaning 

---

8 

 

rivojlanganlik darajasi muhim ahamiyatga ega. Chunki empirik ma'lumotlar qayta 

ishlanishi  zarur.  So‘rov,  kuzatish,  eksperiment  metodlari  vositasida  empirik 

tadqiqotlar o‘tkazilganida ma'lum ma'noda moddiy va texnik vositalar talab qilinadi. 

Ushuning uchun empirk tadqiqotlar anchagina qimmat tadbir sanaladi.