2-Mavzu: Sezgilar klassifikatsiyasi. Sezgilarning o`zgaruvchan shakllari

Yuqoridagi ma’lumotlardan ko’rinib turibdiki, ko’zg’atuvchilarning biologik jihatdan aynan mosligi (adekvatligi) ularning fiziologik rivojlanishi uchun moddiy negiz, tabiiy ehtiyoj, zarurat mohiyati bilan bog’likligi alohida ta’kidlab o’tiladi. Shu narsani alohida ta’kidlab o’tish joizki, insondagi aniq, sezgilarning shu darajada taraqqiy etishiga ijtimoiy muhit, jarayon muhim omil bo’lib xizmat qilgan. Chunki ayrim individlarning sezuvchanligi ularning kundalik faoliyatidan kelib chiqqan holda, biologik shartlangan xususiyatlar bilan jips alohida rivojlanishi xam mumkun.

tadqiqotchi Reussa ma’lumotiga ko’ra: tikuvchilar, bo’yoq, sexida ishlovchilar qo’ra rangning 40 (qirq) xilini bir-biridan farqlash imqoniyatiga ega ekanlar, umuman boshqa sohada faoliyat qo’rsatadigan odam darxol bunday rangning ikki turini farqlab olar ekan, xolos. Bundan tashqari, degustatorlarda ta’m bilish sezgilari juda xam aniq, va yaxshi rivojlangan bo’lar ekan. Chunki sezgining o’sishi ko’zg’atuvchilarning retseptorga ta’siri natijasida yuzaga keladi, ya’ni retseptorlar rivojlanishi bilan bog’lik. Retseptor - bu ko’zg’atqich yoki ko’zg’atuvchini qabul qilishga mo’ljallangan nerv tolalaridan tashkil topgandir. Retseptorlarning asosiy xususiyatlaridan biri — uning ixtisoslashgan biologik apparat ekanligidir, xuddi shu boisdan u juda seziluvchan ko’zg’alishni qabul keladi. Xar bir retseptor ma’lum bir xususiyatli ko’zg’atuvchinigina qabul keladi, binobarin, retseptorlar o’sha «tanish» ko’zgatuvchilarning ta’sir etishi natijasida yuzaga keladi va rivojlanadi.

• 
  tadqiqotchi Reussa ma’lumotiga ko’ra: tikuvchilar, bo’yoq, sexida ishlovchilar qo’ra rangning 40 (qirq) xilini bir-biridan farqlash imqoniyatiga ega ekanlar, umuman boshqa sohada faoliyat qo’rsatadigan odam darxol bunday rangning ikki turini farqlab olar ekan, xolos. Bundan tashqari, degustatorlarda ta’m bilish sezgilari juda xam aniq, va yaxshi rivojlangan bo’lar ekan. Chunki sezgining o’sishi ko’zg’atuvchilarning retseptorga ta’siri natijasida yuzaga keladi, ya’ni retseptorlar rivojlanishi bilan bog’lik. Retseptor - bu ko’zg’atqich yoki ko’zg’atuvchini qabul qilishga mo’ljallangan nerv tolalaridan tashkil topgandir. Retseptorlarning asosiy xususiyatlaridan biri — uning ixtisoslashgan biologik apparat ekanligidir, xuddi shu boisdan u juda seziluvchan ko’zg’alishni qabul keladi. Xar bir retseptor ma’lum bir xususiyatli ko’zg’atuvchinigina qabul keladi, binobarin, retseptorlar o’sha «tanish» ko’zgatuvchilarning ta’sir etishi natijasida yuzaga keladi va rivojlanadi.