2-mavzu: Quduqlarning turlari Reja

Quduqlar quyidagi elementlardan tashkil topgan
quduq og'zi – burg'ilash qudug'ining er yuzasini kesib o'tgan joyi;
quduq tubi – burg'ilash jarayonida chuqurlanuvchi quduqning tubi. U halqasimon, yaxlit
quduq devori – burg'ilash qudug'ining yon yuzasi
quduq stvoli - quduq devori bilan chegaralangan bo'shliq.
quduq o'qi - quduq tubi markazidagi geometrik nuqta joyi.
quduq chuqurligi - quduq o'qi bo'yicha quduq og'zidan quduq tubigacha bo'lgan masofa.

Ishlatish quduqlari inshootlarning eng muhim qismi hisoblanadi. Ularning umumiy yig’indisi quduqlarning ishlatish fondini taqdim qiladi, bahosi zamonaviy konlarning texnik jihozlanishining umumiy 70-80 % ni tashkil qiladi. Bunday quduqlarning profili quduqlarning qazish texnologiyasini talabidan va ishlatish usulidan kelib chiqib har xil bo’ladi.

• 
  Ishlatish quduqlari inshootlarning eng muhim qismi hisoblanadi. Ularning umumiy yig’indisi quduqlarning ishlatish fondini taqdim qiladi, bahosi zamonaviy konlarning texnik jihozlanishining umumiy 70-80 % ni tashkil qiladi. Bunday quduqlarning profili quduqlarning qazish texnologiyasini talabidan va ishlatish usulidan kelib chiqib har xil bo’ladi.
  

2.1-rasm. Ishlatish quduqlarining profilini sxemasi. 1-tik uchastkasi; 2-burilish uchastkasi; 3-qiya uchastkasi; 5-tik uchastka.

Neft va gaz qazib olishni jadallashtirish maqsadi quduqlar mahsuldor qatlamning ichiga gorizontal yo’nalishda burg’ilab kiriladi. Gorizontal quduqlarni burg’ilash texnologiyasi murakkab va narxining baland bo’lishiga qaramasdan qazib olish debitining yuqoriligi tufayli iqtisodiy samaradorligi yuqoridir. Quduqlarning profillari 2.1-rasmda ko’rsatilgan 2.1-rasm, a-tik, b-qiya quduq tubi tiklikdan bir oz egilgan. 2.1-rasm, b-dan kurinib turibdiki u uchta uchastkadan tashkil topgan – tik, o’tish, maksimal zenit o’tish burchakka mos keladi va quduq tubigacha qiya to’g’ri yo’naltirilgan.

Profilda 2.1-rasm, d-da zenit burchagi kichik uchastkaga ega ekanligi bilan farq qiladi. Profil (2.1-rasm, e) tik uchastkaga ega, zenit burchagini olish uchastkasi, qiya-to’g’ri uchastka, zenit burchakni kamayish uchastkasi va pastki tik uchastkaga ega. Bu profil juda murakkab, quduq stvolini tikligi bir nechta mahsuldor qatlamlarni kesib o’tadi. Profil (2.1-rasm, f) qiya-to’g’ri chiziqli uchastkani mavjud emasligi bilan farq qiladi. Profilda (2.1-rasm, g) qiya-to’g’ri chiziqli uchastka mavjud emas. Har bir sxemalarda ko’rsatilgan ishlatish quduqlarining profillari quduqlarni ishlatish hususiyatlaridan kelib chiqib jihozlar tushiriladi.

• 
  Profilda 2.1-rasm, d-da zenit burchagi kichik uchastkaga ega ekanligi bilan farq qiladi. Profil (2.1-rasm, e) tik uchastkaga ega, zenit burchagini olish uchastkasi, qiya-to’g’ri uchastka, zenit burchakni kamayish uchastkasi va pastki tik uchastkaga ega. Bu profil juda murakkab, quduq stvolini tikligi bir nechta mahsuldor qatlamlarni kesib o’tadi. Profil (2.1-rasm, f) qiya-to’g’ri chiziqli uchastkani mavjud emasligi bilan farq qiladi. Profilda (2.1-rasm, g) qiya-to’g’ri chiziqli uchastka mavjud emas. Har bir sxemalarda ko’rsatilgan ishlatish quduqlarining profillari quduqlarni ishlatish hususiyatlaridan kelib chiqib jihozlar tushiriladi.