2-mavzu: O’zbekiston respublikasida amalda bo’lgan soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar

1- jadval

To‘g‘ri soliqlar	Egri soliqlar
Yuridik shaxslardan undiriladigan daromad (foyda) solig‘i Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliq yer solig‘i Mol-mulk solig‘i yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq. Infratuzilmani rivojlantirish solig‘i va boshqalar.	Qo‘shilgan qiymat solig‘i Aksiz solig‘i Jismoniy shaxslardan transport vositalariga benzin, dizel yoqilg‘isi va suyultirilgan gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq Bojxona to‘lovlari va boshqalar

Yagona davlat byudjeti daromadlari tarkibida ularning salmog‘i yuqoridagi ma'lumotlar bilan ifodalanadi.

Yuqoridagi ma'lumotlar tahlil qilinganda yuridik shaxslar soliqlari va boshqa to‘lovlari byudjet daromadlarining asosiy qismini tashkil etishi ko‘rinadi. Bu soliqlar davlat byudjeti xarajatlarini moliyalashtirishda mustahkamlikni, uzviylikni ta'minlaydi. Bu soliqlarsiz byudjetni rejali moliyalashtirishning iloji yo‘qdir. Shuning uchun ularning ahamiyati byudjet daromadlarini shakllantirishda beqiyosdir.

Agar bir davlatda ayrim soliqlar harakati jarayoni: ma'lum bir respublika va mahalliy byudjetga biriktirilgan bo‘lsa, ayrimlari esa, byudjetlarni tartibga solib turadigan soliqlarga bo‘linadi.

Umuman olganda iqtisodiyot tarmoqlaridan va aholining mehnatga layoqatli qismidan undiriladigan soliqlarning aksariyat qismi umumiylik xususiyatiga egadir. Lekin ayrim soliqlar va to‘lovlar ham mavjudki, ular maqsadli xarakterga egadir. Shu nuqtai nazardan olib qaralganda soliqlar, ulardan foydalanish xususiyatiga ko‘ra ham ikki guruhga bo‘linadi:

1. Umumiy soliqlar - respublika hamda mahalliy byudjetlarga tushadi va qayta taqsimlanadi;

2. Maqsadli soliqlar - bevosita biror-bir soha, tarmoq yoki ob'ektni rivojlantirish uchun sarflanadi va taqsimlanadi.