2-mavzu. O‘quv mashg‘ulotlarida o‘qitish texnologiyalarini loyihalashtirish

13.2.  O‘qitish  texnologiyasining  elementlari. 

O‘qitish  texnologiyasining  

asosiy elementlariga o‘quv mazmunini o‘quvchilarga  o‘qitish  metodlari, o‘qitish 

shakli, vositasi va tashxislash kabilar kiradi [68]. 

Biz  yuqoridagi  mavzularda  o‘qitish  texnologiyasining  shakli,  vositasi  va 

metodlari  haqida  to‘xtalib  o‘tganmiz.  Endi  o‘qitish  texnologiyasida  tashxislashni 

amalga  oshirish  ustida  to‘xtalib  o‘tamiz.  Tashxislash  va  baholash  o‘qitish 

texnologiyasining natijasi ifodasidir [42]. 

Ta’lim  sifatini  tashxislash  va  baholash  bir-biri  bilan  chambarchas  bog‘liq 

tushunchalardir. Pedagogik tashxislash ta’rifi 1968 yilda K.Ingenkamp tomonidan 

taklif  etilgan.  Uning  fikriga  ko‘ra  pedagogik  tashxislash  jamiyatni  rivojlantirish 

uchun  o‘quv-tarbiya  jarayonini  shart-sharoiti  va  natijalarini  tartibga  solish  va 

maqbullashtirish uchun tatbiq etiladi. 

Har qanday pedagog o‘zining u yoki bu faoliyati samaradorligini baholashni, 

yo‘l qo‘ygan kamchiliklarini tezgina to‘g‘rilashni, o‘zgartirishni istaydi. Pedagogik 

faoliyatning  xususiyati  shundaki,  natijani  aniqlash  uchun  ma’lum  bir  vaqt  o‘tishi 

kerak  bo‘ladi.  Pedagogik  tashxislash  pedagogik  faoliyatning  ajralmas  qismi 

hisoblanib,  ta’lim-tarbiya  jarayonini  amalga  oshirish  bu  jarayonni  tahlil  qilish  va 

baholashni talab etadi [68]. 

Pedagogik  tashxislashning  o‘ziga  xos  xususiyati  shundaki,  uning  muayyan 

tashxislash obyekti mavjud bo‘lib, bu pedagogik jarayondir. Pedagogik tashxislash  

o‘quvchidagi  u  yoki  bu  o‘zgarishlarga  sabab  bo‘ladigan  pedagogik  jarayonning 

o‘zgarishini bashoratlaydi va hisobga olib boradi. 

Pedagogik  tashxislash  pedagogik  faoliyatning  boshlang‘ich  bosqichi  ham, 

tugallanuvchi  bosqichi  ham  bo‘lmasdan,  bir  pedagogik  vazifani  bajarilishi  bilan 

yakunlanmaydigan  davriy  xarakterga  ega.  Pedagogik  tashxislashda  olingan 

natijalar o‘qituvchining  innovatsion faoliyatini amalga oshirish uchun kuchli turtki 

---

bo‘lishi  mumkin.  O‘qituvchi  o‘quvchilarining  o‘ziga  xos  xususiyatlarini  bilib 

olishi  bilan, o‘z  ishini  samaraliroq  bo‘lishi  uchun  yo‘l  qo‘yilgan    kamchiliklar  va 

muammolarni aniqroq ko‘rishga harakat qiladi. Shunday qilib,