2-mavzu: Morfologiya grammatikaning so‘zturkumlari va shu turkumlarga xos kategorial, nokategorial shakllar tizimini, so‘zning birikish vaqtidagi o‘zgarishini tekshiradigan bo‘limi ekanligi. So‘zning morfologik tuzilishi so‘z shaklining qismlaridan iborat



Download 49,43 Kb.
bet4/7
Sana18.04.2022
Hajmi49,43 Kb.
#559899
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
2 5350332097401719813

Bog‘lovchi Qo‘shma gap tarkibidagi sodda gaplar va gap bo‘laklarini 
bog‘lash uchun xizmat qiladigan yordamchi so‘zlar bog‘lovchi deyiladi. Bog‘lovchilar qo‘llanishiga qarab yakka bog‘lovchilar va takroriy bog‘lovchilarga ajratiladi. 
Yakka bog‘lovchilar: va, hamda, lekin, ammo, biroq. -ki (-kim), chunki, agar, toki, balki, go‘yo, basharti, holbuki, vaholanki, yoki, 
yoxud, yo, gar.
Takroriy bog‘lovchilar: dam.., dam..., ba’zan,..., ba’zan, ham.., ham, bir.., bir, yoki..., yoki, yo.., yo, goh.., goh, xoh.., xoh. 
Bog‘lovchilar vazifasiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi:
1)teng bog‘lovchilar;
2)ergashtiruvchi bog‘lovchilar.
I. Teng bog‘lovchilar grammatik jihatdan teng bo‘lgan gap 
bo‘laklarini, teng munosabatli sodda gaplarni bog‘laydi. Teng 
bog‘lovchilar a) uyushiq bo‘laklarni b) qo‘shma gap tarkibidagi 
sodda gaplarni bog‘lash uchun xizmat qiladi. Teng bog‘lovchilar 
quyidagicha: 
1. Biriktiruv bog‘lovchilari: va, hamda (bilan, ham, -u,-yu,-da). 
2. Zidlov bog‘lovchilari: ammo, lekin, biroq, balki, holbuki (-u,-
yu). 
3. Ayiruv bog‘lovchilari: yo, yoxud, yoki, yoinki, goh..., goh, ba’zan...,ba’zan, xoh..., goh..goh, dam..., dam, bir..., bir. 
II. Ergashtiruvchi bog‘lovchilar ergashgan qo‘shma gaplar tarkibidagi sodda gaplarni bog‘laydi, tobelik munosabatini ifodalashga xizmat qiladi. Ergashtiruvchi bog‘lovchilar quyidagicha: 
1. Aniqlov bog‘lovchilari: ya’ni,-ki,-kim 
2. Sabab bog‘dlovchilari: chunki, shuning uchun, negaki, zeroki, nainki. 
3. Shart (va to‘siqsizlik) bog‘lovchilari: agar, agarda,basharti, agarchi (garchi), garchand, modomiki. 
4. Chog‘ishtiruv bog‘lovchilari: go‘yo, go‘yoki. 
Yuklama Ayrim so‘z yoki gapga qo‘shimcha ma’no ifodalash uchun 
qo‘llanadigan yordamchi so‘z yuklama deyiladi. Yuklama tuzilishi jiihatidan ikki xil: a) affiks holidagi yuklamalar:-mi,-chi,-a (-ya),-da,-u (-yu),-oq (-yoq)-gina (-kina,-qina): b) so‘z holidagi yuklamalar: axir, faqat, xuddi, nahotki, hatto, hattoki. 
Affiks holidagi yuklamalar chiziqcha bilan yoziladi; faqat -mi,-oq (yoq),-gina yuklamalari so‘zga qo‘shib yoziladi: borasanmi? 

Download 49,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish