2-мавзу. Менежментда кулланиладиган қонунлар ва тамойиллар Режа

2-мавзу. Менежментда кулланиладиган қонунлар ва тамойиллар


Режа:
1. Иқтисодий қонунларни билишнинг аҳамияти
2. Умумий фалсафий ва иқтисодий қонунлар.
3. Менежмент қонунлари
4. Менежментнинг асосий тамойиллари.


Калитли сўзлар: назария, билим, қонун, категория, бошқариш, иқтисодий қонунлар, фалсафий қонунлар, қиймат қонуни, нарх қонуни, талаб қонуни, таклиф қонуни, нафлилик, қонуният, интеграция, демократизациялаш, тамойил, руҳлантириш ва мативация, янгиликка интилиш, ташаббускорлик.

1. 
   Иқтисодий қонунларни билишнинг аҳамияти
   

Менежмент жамият қонунлари тизимига асосланади. Назарий жиҳатдан тушунмай ва асосланмаган ҳолда бирорта йирик амалий масала ҳал этилиши мумкин эмас. Назария янгиланишнинг муҳим усулидир. Фан эса, воқелик ҳақидаги объектив билимларни ўрганиш ва тартибга солишга қаратилгандир. Билимларни тартибга солиниши қонунларда ифодаланади.
Қонун-фалсафий категория бўлиб, бутун борлиқ ва ундаги воқеаларнинг барқарор, такрорланувчан алоқаси ва муносабатини, ҳодисалар юз беришининг аниқ тартибда бўлишига олиб келувчи томонларини акс эттиради.
Қонунларни билиш ривожланишнинг объектив йўналишларини аниқлаш, амалий вазифаларни ҳал этиш имконини беради. Шу сабабли иқтисодиётни бошқариш қонунларни билиш, уларни амалда моҳирлик билан қўллай олишга асосланиши керак.
Иқтисодиётни бошқаришда қонунлардан қанчалик тўлиқ ва изчил фойдаланилса, меҳнат сарфи шунчалик самарали бўлади. Ва, аксинча, менежмент жараёнида иқтисодий қонунларни ҳисобга олмаслик жамият учун кутилмаган, салбий оқибатларга олиб келади. Шу сабабли менежмент қонунларини ўрганишда фақат амал қилишни эмас, балки менежмент жараёнида онгли равишда қўлланилишини ҳам кўзда тутиш лозим. Бошқарув қонунларидан онгли равишда фойдаланиш, кўп жиҳатдан уларни ўрганиш билан боғлиқ. Қонунлар қанчалик чуқур ўрганилса, улардан амалда тўғри фойдаланиш имкониятлари ортади.
Лекин менежмент қонунларини билиш, уларни аниқ амалиётда муваффақиятли қўллаш учун кафолат бўла олмайди. Қонунлардан фойдаланишда назария амалиётдан ажралиб қолиши фойдасиздир. Демак, қонунлардан фойдаланиш уларни билиш, тушуниш, амалда ўз вақтида ва тўғри қўллай олишга боғлиқ экан. Бу менежмент самарадорлигини оширишда ҳал қилувчи омилдир.
Иқтисодий қонунлар тизимидан фойдаланишнинг асосий элементлари ва босқичлари қуйидаги чизмада акс эттирилган:
Иқтисодий қонунлар тизимидан фойдаланишнинг асосий элементлари ва босқичлари қуйидаги чизмада акс эттирилган: