2-mavzu. Kasbiy psixologiyaning asosiy metodlari reja

2.5.Faoliyat mahsulotini tahlil qilish metodi 
Bu metod psixologiyada inson xotirsi tafakkuri, qobiliyati va xayolining 
xususiyatlarini aniqlash maqsadida keng qo’llaniladi. Odam chizgan rasmlar, 
yasagan o’yinchoqlar, modellar, to’qigan narsalar, tikkan qo’g’irchoqlar, to’qib, 
so’zlab berilgan hikoyalar, texnik konstruksiyalar sxemasini tushunish kabilarni 
tahlil qilish orqaliularning mantiqiy xotirasi, tafakkuri, badiiy va adabiy qobiliyati, 
ijodiy xayoli, texnik ijodi yuzasidanmateriallar to’plash mumkin. Mazkur metodda 
ijod mahsulining yaratgan jismoniy shaxs bevosita ishtirok etmaydi. Teshiriluvchi 
bilan tekshiruvchi o’rtasida muloqot o’rnatish uchun shaxsning psixikasi 
to’g’risida sirtdan muayyan hukm va xulosa chiqariladi. Tekshiruvchi (o’qituvchi, 
murabbiy, psixolog) ekspert tariqasida shaxslar ijodiyotiga baho beradi, bunda 
mehnat mahsulining shakli, mazmuni, sifati, originalligi, hajmi, xususiyati 
bilankeskin tafovut qilishi nazarda tutiladi. Ijodiy faoliyat mahsullarini tahlil qilish 
orqali har xil yoshdagi va kasbdagi odamlarning psixik xususiyatlarito’g’risida 
ma’lumotlar to’plash mumkin.Faoliyat mahsulotlarini o’rganish inson ruhiyatini 
o’rganish metodlari ichida o’ziga xos o’rinni tashkil etadi. SHuni ta’kidlab o’tish 
joizki, inson ruhiyatini o’rganish yuqorida bayon qilingan metodlardan tashqari 
yana ayrim qo’shimcha metodlardan ham foydalaniladi. E’tirof etish joizki, 
qo’llanilayotgan har bir metodning o’ziga xos ijobiy, afzal tomonlari bilan 
birgalikda qiyin va salbiy tomonlari ham mavjud. SHu bois konkret shaxs 
ruhiyatini o’rganish vaqtida yakka metodlar natijalari bilankifoyalanib qolish 
mumkin emas. Ruhiyatni tekshirishda atroflilik, dinamiklik, ob’ektivlik, 
tekshiruvchining yosh xususiyatlarini inobatga olish va boshqa tamoillarga 
suyanish darkor. 
SHundagina shaxs haqida batafsil ma’lumotlarga ega bo’lishimiz mumkin 

---

Mavzuni mustahkamlash va nazorat qilish uchun savollari: 
 
1. Kasbiy psixologiyaning metodlari haqida tushuncha. 
2. Psixologiyada genetik printsipning amal qilishini aytib bering? 
3. Longityud metodini izohlab bering. 
4. Kesimli metodning mazmuni va mohiyati nimalardan iborat? 
5. Tadqiqotlarni tashkillashtirish deganda nimani tushunasiz? 
6. Tadqiqotlarni rejalashtirish kanday bosqichlardan iborat? 
7. Kasbiy psixologiyada eksperimental metodlardan foydalanish ahamiyatini aytib 
bering?