2-мавзу: ишлаб чиқариш жараёни: мазмуни омиллари ва натижалари

2. 
   МАВЗУ: ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЖАРАЁНИ: МАЗМУНИ ОМИЛЛАРИ ВА НАТИЖАЛАРИ.
   

РЕЖА

1. 
   Иқтисодий фаолият мазмуни ва ишлаб чиқариш омиллари.
   

2. Ишлаб чиқариш жараёни, унинг мазмуни, ишлаб чиқариш шакллари.
3. Ишлаб чиқаришнинг умумий ва пировард натижалари.
4. Ишлаб чиқариш самарадорлиги ва унинг кўрсаткичлари.


Иқтисодий фаолият мазмуни ва
ишлаб чиқариш омиллари.

Ҳар бир жамият фаолиятининг асоси, эҳтиёжларни қонди-ришнинг бирдан-бир воситаси ишлаб чиқариш бўлиб, у иқтисодий фаолиятда ўз аксини топади.

Иқтисодий фаолият жамият, инсон эҳтиёжларини таъминлаш усуллари ва воситаларининг йиғиндиси ҳисобланади. Иқтисодий фаолият зарур неъматларни ишлаб чиқаришдан бошланади ва яратилган неъматлар айрибошлаш натижасида истеъмолга ўтади.
Чекланган иқтисодий ресурслардан самарали фойдаланиб инсоннинг яшаши, камол топиши учун зарур бўлган ноз-неъматларни ишлаб чиқариш ва истеъмолчиларга етказиб беришга ҳаракат қиладиган турли хил фаолиятларнинг йиғин-дисига иқтисодий фаолият дейилади.
Иқтисодий фаолият қадим-қадимлардан мавжуд бўлиб, у дастлабки вақтда уй хўжалигидангина иборат бўлган бўлса, бугунги кунда у фақат якка кичик хўжаликлардангина иборат бўлмай, балки йирик хусусий, жамоа, ҳиссадорлик, давлат хўжаликларидан, қўшма корхоналар, корпорация, уюшмалар, концерн, молия, банк, суғурта, давлатлараро турли иқтисодий алоқаларлардан ташкил топган жуда мураккаб организмдан иборат. Иқтисодий фаолият инсонларнинг маълум мақсад йўлидаги тинимсиз хатти - ҳаракатини билдиради. Иқтисодий фаолият билан айрим одамлар, оила, корхона, фирма, хўжаликлар ва ниҳоят давлат шуғулланади. Ишлаб чиқариш жараёнида иқтисодий фаолият билан шуғулланувчилар ўзаро мунтазам иқтисодий алоқада бўладилар, чунки ўзаро иқтисодий алоқаларсиз ишлаб чиқариш ҳам, айрибошлаш ҳам, истеъмол ҳам амалга ошмайди.
Иқтисодиётда барча ишлаб чиқарувчи субъектлар ўзаро доимий алоқада бўлгандагина ишлаб чиқариш жараёни юз беради.
Ишлаб чиқаришда ҳар хил товарлар ва хизматлар яратилади. Меҳнат туфайли яратилган неъматлар иқтисодий неъматлар, деб аталади. Маҳсулотларни айирбошлаш, уларнинг истеъмоли ҳам иқтисодий фаолиятга киради. Ишлаб чиқариш, айирбошлаш савдо-сотиқ орқали истеъмол билан боғланади.