2-Mavzu: Ijtimoiy siyosatning nazariy asoslari Reja

Birinchi-jamiyat aʼzolarining mehnat va dam olishga qaratilgan siyosiy yoʼlini ishlab chiqish:

Ikkinchidan-aholiga ijtimoiy turmush xizmatlarini koʼrsatishning samarli yoʼllarini ishlab chiqish:

Uchinchi-aholiga nafaqa va imtiyozlar berish, ijtimoiy himoyalash siyosatini olib borish.

Ijtimoiy adolatni taʼminlash odil ijtimoiy siyosatning maqsadidir.

Tarixan oʼzini oqlagan insonparvar ijtimoiy siyosatning asosiy maqsadi jamiyatda ijtimoiy adolatni taʼminlashdir. Ijtimoiy adolat tenglik va erkinlik soʼzlari bilan hamoxang boʼlib, u doimo va koʼpchilik tomonidan qoʼllanib keladi.

Turli darajadagi deputatlikka nomzod boʼlgan birorta shaxs ijtimoiy adolat soʼzini chetlab o’ta olmaydi, doimo uni himoya etish maqsadida soʼz beradi.

Ijtimoiy adolat soʼzi nimani anglatadi va hozir mamlakat raxbariyati tomonidan ishlab chiqilgan ijtimoiy siyosat kanday roʼyobga chikarilmokda. Boshqa hamma ijtimoiy voqelik kabi “ijtimoiy adolat” tushunchasi tarixiy yaʼni har bir aniq vaziyatda jamiyat taraqqiyoti darajasi bilan belgilanadi. Xatto Аrastu farovonlik va baxt-saodat tushunchalarini odamlar oʼzlari olib borayotgan hayotdan tashkil boʼlgan deb toʼgʼri koʼra olgan.

Ijtimoiy sohada bundan buyonga rivojlanishga yangicha nazar tashlash uning olib boraetgan ahamiyatni toʼla-toʼkis baxolash zarur. Chunki ayni shu sohada mehnatkashlarning hayotiy manfaatlariga daxldor boʼlgan iqtisodiy faoliyat natijalari roʼyobga chikadi. Аyni shu sohada jamiyatning insonparvarlik tabiati namoyon boʼladi.

Аdolat jamiyatning chinakam turmush normasi boʼlib kolishi uchun nima qilish kerak? Mustaqil jumxuriyatlarning hozirgi axvoli va uni rivojlantirish vazifalari bu muammoni benixoya dolzarb qilib kuymokda. Аdolatsizlik koʼrinishi kaerda sodir boʼlmasin ishlab chiqarish, taqsimot sohasidami, kadrlarni tanlash va joy-joyiga qoʼyish ishidami, odil sudlovchi amalga oshirishdami davlat, jamoat mulkidan va xizmat mavkeidan shaxsiy boylik ortirish maqsadida foydalanish va shu kabi xollardami, boʼlarning hammasi kishilarning tabiiy noroziligini koʼzgotadi, unga qarshi faol harakat qilina boshlaydi. Tozalash deb atalgan bir soʼz bilan ifodalash mumkin boʼlgan jarayon roʼy beradi. Hozirgi kunda ijtimoiy adolat normalarini qaror toptirish uchun uning yoʼlida tusik boʼlgan juda murakkab koʼpdan – koʼp muammolarni bartaraf etishga toʼgʼri kelmokda.

Jamiyat maʼnaviy-axloqiy ehtiyojlari boruvchi insonni oʼz ijtimoiy turmushining markaziga qoʼyish orqali yetuklik bosqichiga erishgan sayin ijtimoiy adolatning koʼpgina muammolarini hal etish uchun yangi imkoniyatlar obʼektiv ravishda ega boʼlib qoladi. Endilikda hamma gap shu imkoniyatlarni yuzaga chiqarishda kolgan. Ishlab chiqarish iktisod boshqaruv, sohasidagi har kanday qarorga endilikda ijtimoiy adolat printsipini mustaxkamlashga kay darajada kumaqlashadi, degan nuktai nazardan qaralmokda.

Jamiyatning har bir fuqarosiga qoʼyadigan u yoki bu iqtisodiy siyosiy huquqiy talabi odilligini, oʼzining xizmat qilaetgan ishining xaqligiga komil ishonch maʼnaviy ruxni oshiradi, shaxsni uluglaydi, aktiv hayotiy pozitsiyani vujudga keltiradi.

Ijtimoiy manfaatlarni koʼzlamay turib, xakikiy adolatni tasavvur qilish ham uning printsiplarini amalga oshirish ham mumkin emas. Jamoat davlat ishini oʼz ishi deb bilib gamxurlik qilish – ijtimoiy adolatning muhim qirrasidir.