2-mavzu: «geosiyosat asoslari» ning kategoriyalari, QONUNlari, metodlari va funktsIYalari

Funktsional uslub. Ijtimoiy-siyosiy fanlarda funktsional uslub jamiyat barcha doiralarining o’zaro aloqadorligini tadqiq etadi. Geosiyosatda esa ko’proq davlatlarning iqtisodiy-siyosiy, harbiy, madaniy munosabatlarini, urbanizatsiya darajasi va aholining zichligini, ijtimoiy guruhlar va institutlarning siyosiy faolligi va boshqa shu kabi masalalarni nazarda tutadi. Funktsional uslub siyosiy hodisalar yoki geosiyosiy jarayonlarni o’rganishda diniy dogmatik yoki axloqiy qadriyatlarga asoslanib qolishni yoqlamaydi. Balki muammolarda ularning tashqi muhit bilan bog’lanishi, izchilligi va nechog’li real hayot bilan uyg’unlashganligini tahlil etishning zarurligiga katta e’tibor beradi.

Funktsional uslub jamiyat, davlat, davlatlar ittifoqlariga murakkab to’zilmalar sifatida qaraydi va ularning har biri mavjud to’zumda o’ziga xos funktsiyalarni bajaradi. Shuningdek, funktsional uslub jamiyat va davlatdagi siyosiy institutlar – xalqaro tashkilotlar, davlatlar uyushmasi, davlatlar, partiyalar, siyosiy harakatlar va boshqa ijtimoiy guruhlarning faoliyatini ham o’rganadi.

Ijtimoiy-siyosiy fanlarga funktsional uslubni italьyan mutafakkiri, tarixchi va davlat arbobi Nikollo Makiavelli (1469-1527) olib kirgan va u o’z asarlarida mazkur uslubni keng qo’llagan.

Ba’zi tadqiqotchilar geosiyosat fanining uslublari qatoriga instituttsional, antropologik, mantiqiy va empirik uslublarini ham qo’shishadi. Bizningcha, geosiyosatda mazkur uslublar to’zilishi va muammolarni tadqiq etish ko’lami jihatidan funktsional uslub doirasiga kiradi.