2-мавзу. Фалсафий тафаккур тараққиёти босқичлари: Шарқ фалсафаси

Легизм (қонунчилар мактаби,

ёки Фацзя) – Қадимги

Хитойнинг бошқа ижтимоий таълимоти

• Хусусиятлари

• • Легизм асосчилари - Шан Ян
• (мил. авв.390 - 338 йй.) ва Хань Фэй
• (мил. авв.288 - 233 йй.).
• • Император Цинь-Ши-Хуа даврида
• (мил. авв. III а.) легизм расмий ғоя
• сифатида тан олинди.
• • Легизмнинг асосий масаласи (конфуциявийлик
• каби): жамиятни қандай бошқариш керак?
• • легистлар давлатни қонунларга асосланган
• зўравонлик йўли билан бошқариш керак дейишади.
• •Шундай қилиб, легизм – кучли давлат ҳокимияти
• фалсафаси.

• Легизмнинг асосий қоидалари

• • инсон ҳаракатларининг асосий омили – шахсий эгоистик
• қизиқишлар;
• • алоҳида шахсларнинг (ижтимоий гуруҳларнинг)
• қизиқишлари ўзаро қарама қарши;
• • бебошликни ҳамда адоватни олдини олиш учун давлат
• ижтимоий муносабатларга аралашиши керак;
• • Давлат (армия, амалдорлар тимсолида) қонунларга риоя
• этадиган фуқароларни рағбатлантириши керак ва
• айбдорларни шавқатсиз жазолаши керак;
• • барча инсонларнинг қонуний ҳаракатларининг асоси –
• жазоланиш олдидаги қўрқув;
• • қонуний ва ноқонуний ҳаракатларни, жазо қўллашнинг
• белгиловчиси бўлиб қонунлар хизмат қилиши керак;
• • қонунлар барча учун баробар бўлиши ва қонун бузилганда
• оддий инсонлар учун ҳам амалдорлар учун ҳам бир
• хил қулланиши лозим;
• • давлат аппарати мутахассислардан ташкил топиши лозим
• (яъни, амаллар фақат зарур билимга эга бўлган ва
• ишбилармон номзодларга берилиши лозим, ворислик
• бўлиб ўтиши мумкин эмас);
• • давлат – жамиятнинг асосий тартибга солувчи
• механизми, шунга кўра у ижтимоий муносабатлар,
• иқтисод ва фуқароларнинг шахсий ҳаётига
• аралашиш ҳуқуқига эга.

• Легизм тавсифи

•