2-MAVZU: Dvigatelning umumiy tuzilishi va asosiy ko‘rsatkichlari.
REJA: 1. Dvigatelning asosiy ko‘rsatkichlari: pastki va yuqori chekka nuqtalari,porshen yo‘li, yonish kamerasining hajmi, silindrning to‘la va ishchi hajmlari, litraj, siqish darajasi. Dvigateldayonish jarayonida hosil bo‘lgan issiqlik energiyasi ta’sirida tirsakli val harakatga keladi, undan keyin transmissiya orqali harakat yurish qismining elementi bo‘lgan yetakchi g‘ildirak uzatiladi va ... avtomobil harakatlanadi. Avtomobil harakatlanish vaqtida haydovchi rul boshqarmasi va tormoz tizimidan foydalanadi (boshqaruv mexanizmi), chiroqlarni yoqadi (elektr jihozlari) va albatta haydovchi o‘rindiqda o‘tirganida xavfsizlik kamarini taqadi (qo‘shimcha jihozlar). Bularning hammasi kuzovga mustahkam qilib mahkamlanadi.
Dvigatel – bu agregat hisoblanib, yonilg‘ining yonishi natijasida hosil bo‘lgan issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantirib beradi (burovchi moment shaklida).
Dvigatelning turli silindrlarda bir xil nomli taktlarning takrorlanishi dagi ketma-ketlik dvigatelning ish tartibi deb ataladi. Avtomobil – bu agregatlar, mexanizmlar va tizimlar yig‘indisidan iborat murakkab mashinadir. Avtomobillarning konstruksiyalari turlicha bo‘lishi mumkin, lekin ularning ko‘pchiligining mexanizm va tizimlarining ishlash prinsipi, tuzilishi bir-biriga o‘xshash.
Zamonaviy avtotransport vositalarida asosan ichki yonuv dvigatellari keng tarqalgan. Konstruksiyasi bo‘yicha ichki yonuv dvigatellari porshenli va rotorlilarga bo‘linadi. Avtomobillarda asosan porshenli ichki yonuv dvigatellari qo‘llaniladi. Porshenli dvigatellarda yonilg‘ining yonishi natijasida gazning kengayishida hosil bo‘lgan bosimni porshen o‘ziga qabul qiladi va to‘g‘ri chiziqli ilgarilama-qaytma yo‘nalishi bilan tirsakli valni aylanma harakatga keltiradi. Ichki yonuv dvigatelining ishlashi uchun unga havo va yonilg‘idan iborat yonuvchi aralashma bilan ta’minlash lozim.
Ichki yonuv dvigateli issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantirib beradi va transmissiya orqali harakatga keltirish uchun xizmat qiladi. Dvigatelning turli silindrlarda bir xil nomli taktlarning takrorlanishidagi ketma-ketlik dvigatelning ish tartibi deb ataladi. To‘rt silindrli to‘rt taktli dvigatellarning ish tartibi 1-3-4-2 yoki 1-2-4-3 ketma-ketligida bajarilishi mumkin. Kundalik xizmat ko‘rsatishning vazifalari quyidagilardir: harakat xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan umumiy nazorat; avtomobilning tashqi ko‘rinishini kerakli darajada saqlab turish; uni yonilg‘i, moy va sovutish suyuqliklari bilan to‘ldirish, harakat tarkibining ba’zi turlari uchun kuzovni sanitariya ishlovidan o‘tkazish; TXK harakat tarkibining ishidan keyin yoki yo‘lga chiqishidan oldin bajariladi. 3 QONIQARLI
4 YAXSHI
5 RAG’BAT
BAHOLANISH MEXANIZMI UYGA VAZIFA:
YANGI O’TILGAN MAVZUNI O’QIB KELISH
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT Fan o’qituvchisi: PARMONOV AHRORBEK
BESHIKDAN TO QABRGACHA
ILM IZLA
Imom Buxoriy Hadislari