2-Mavzu. Dielektriklarning qutblanishi. Dielektriklarning elektr o‘tkazuvchanligi. Dielektriklarda energiya isrofi Reja

qutblangan 
yoki 
qutblanmagan
bo’lishi mumkin. 
Qutbli va qutbsiz dielektriklar. Dielektrik qutblanishining asosiy turlari.
 
Turli xil moddalarning molekulalaridagi zaryadlarning fazoviy joylashuvi xar 
xil bo’lishi mumkin. Agar molekulalarning barcha musbat va manfiy zaryadlarini 
bitta umumiy musbat va bitta umumiy manfiy zaryad bilan almashtirsak, mos 
ravishda musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlarida joylashgan mazkur 
zaryadlar fazoda bir-biriga mos tushishi yoki tushmasligi mumkin. 
Agar dielektrik molekulalarning zaryadlari bir-biriga mos tushsa (ya’ni 
ularning og’irlik markazlari simmetrik joylashgan bo’lsa), bunday molekulalar 
-1 

---

qutblanmagan
va bunday molekulalardan tashkil topgan dielektriklar 
qutblanmagan dielektriklar 
deyiladi. Masalan, bir atomli molekulalar (geliy 
(Не), Neon (Ne),Kripton (Кг),Ksenon (Хе)) va ikki atomli gomeoqutbli 
bog‘lanishli molekulalar (vodorod (Н
2
), Kislorod (О
2
), Hlor (Сl
2
), Azot (N
2
) Etilen 
(С
2
Н
4
)) lar qutbsizdir. Qutbsiz bog‘lanishli dielektriklarga Parafin, Ftorplast, 
Poliizobutilen,Eksapon, neftli izoluatsiya moyi va b. kiradi. Tetraform (ССl
4
), 
Benzol (С
6
Н
6
), Toluol(С
7
Н
8
),Oltingugutr, Olmos ham qutbsiz dielektriklar 
xisoblanadi. 
Qutbsiz molekulalarda dipol yelkasi 1=0 bo’lgani uchun molekulaning dipol 
momenti 

=0 bo’ladi.
Agar dielektrikdagi molekulalarning og’irlik markazlari nosimmetrik joylashgan 
bo’lsa, bunday molekulalar 
qutblangan
va ulardan tashkil topgan dielektriklar 
qutblangan dielektriklar deyiladi
. Masalan, ammiak (N, H
3
), Xloroform (CHCl
3
) 
Suv, Natriy xlor (NaCl), Xlorli metilen (CH
3
Cl),PVX (ПВХ), Tsellyuloza va uning 
maxsulotlari, fenolformaldegid va enoksid katronlari