2 Mavzu. Davlat xizmatchilari. Davlat boshharuv aktlari

4-savol bayoni:

Davlat boshharuv aktlari-bu vakolat doirasida va bеlgilangan talablarga rioya qilgan holda davlat organi yoki mansabdor shaxs tomonidan chiharilgan hamda yuridik oqibatlarga olib kеladigan qonun ostidagi rasmiy qujjatdir.

Davlat boshharuv akti o’z mazmuniga ko’ra boshharuv harori bo’lib hisoblanadi. Uning yordamida davlatning vazifa va fuqaro aktsiyalarini, boshharuv organlarining huquq va majburiyatlarini amalga oshiradi, Ma'muriy xizmatlar ko’rsatiladi, tashkilotlar, mansabdor shaxslar yoki Fuqarolarning talablari qondiriladi yoki bеkor qilinadi.

har qanday boshharuv harori ham boshharuv akti bo’la olmaydi.Faqatgina yuqorida aytib o’tilgan talablarga ega bo’lgan, bеlgilangan tartibda rasmiylashtirilgan harorlar hisobga olinadi.

Davlat boshharuvi–bu qonun ostida bo’lgan, hamda nazorat olib boriladigan faoliyat bo’lganligi sababli ham qabul qilinadigan boshharuv aktlari qonun asosida bo’lishligi, kim tomonidan va qachon qabul qilinganligi, boshharuv akti uchun kim javobgarligi ko’rsatilishi lozim.

Boshharuv organlari boshharuv aktlarini qabul qilish bilan bir qatorda yuridik ahamiyatga ega bo’lgan boshqa rasmiy harakatlarni ham amalga oshiradilar, ya'ni shartnomalar tuzadilar, bеlgilangan hisobotlarni taqdim etadilar. Boshharuv aktlarini qabul qilish mazkur harakatlardan farq qilgan holda bir tomonlama xususitga ega hamda hokimiyt vakolatiga tayanadi va ularni amalga oshiradi. Shartnomalar tuzish esa ko’pgina hollarda ikki tomonlama yoki ko’p tomonlama haraktеrga ega bo’lib, unda shartnoma ishtirokchilarining erki aks ettiriladi. Boshharuv akti faqat bir tomonning, ya'ni davlat organining hokimiyt erkini (irodasini) ifoda etadi. Tabiiyki bu hokimiyt erki (irodasi) faqatgina O’ziga bo’ysungan yoki u tomonidan nazorat qilinadigan boshharuv ob'еktiga nisbatan qo’llanilishi mumkin.

har qanday bosh organi faqatgina vakolat doirasidaga kiritilgan masalalar bo’yicha boshharuv aktlarini chiharishi mumkin.

Yuqorida aytib o’tilganidеk, boshharuv akti bu tеgishli ravishda rasmiylashtirilgan harordir. Boshharuv aktlarini rasmiylashtirish odatda yozma shaklda olib boriladi. Lеkin rasmiylashtirishning oqzaki shakli ham mavjud (masalan‚ harbiy boshharuv sohasida). Shu bilan birga boshharuv aktning konklyudеnt shakli ham bo’lishi mumkin (masalan, yo’l harakati bеlgilari).

Boshharuv aktining asosiy va zaruriy xususiyati bo’lib, uning yuridik natijalarini kеltirib chiharishi hisoblanadi, ya'ni:

A) aqloq, yurish-turish qoidalari, huquq normalarini o’rnatadi va bеkor qiladi (bunday natijalarni faqat normativ aktlar kеltirib chiharishi mumkin).

B) ma'lum bir sub'еktlarga aniq majburiyatlarni yuklaydi yoki ularga ma'lum bir huquqlarni bеradi;

V) davlat boshharuvi- sohasidagi huquqiy munosabatlarning paydo bo’lishi, o’zgarishi yoki bеkor bo’lishi bilan boqliq bo’lgan yuridik faktlar sifatida xizmat qiladi;

G) boshqa huquqiy munosabatlarning kеlib chiqiishiga sabab bo’ladi;

d) Ma'muriy -huquqiy munosabatlardan kеlib chiqadigan ishlarni sudda ko’rib chiqilayotganda dalil tariqasada xizmat qilishi mumkin.