2-mavzu: Dars o’quv faoliyatini tashkil etish shakli sifatida r e j a

1. O’quv faoliyatini  tashkil etish shakllari. Dars tiplari.

O’quv faoliyatini tashkil qilish shakllari – bu o’qituvchi va o’quvchining o’zaro

bog’langan, maxsus ravishda tashkil etilgan, belgilangan tartibda va muayyan sharoitda

o’tkaziladigan hamkorliktagi faoliyatidir. Didaktikada o’qitishni tashkil qilish shakllari, bu -

ma’ruza, seminar, laboratoriya, uy vazifasi,  fakultativ dars, qo’shimcha dars, ekskursiya,

konferentsiya, diskussiya,  suhbat, test, konsultatsiya,  amaliyot, olimpiada, fan tugaragi,  imtixon,

mustaqil ta’lim va hokazolar. O’qitishning  bu  shakllari  birin-biri  to’liqtiradi  va  bog’laydi.

Lekin, umumiy o’rta ta’lim va o’rta maxsus  bilim yurtlarida (maktab, gimnaziya,

akademik litsey va kasb-xunar kollejlarida) o’qitishning etakchi shakli bulib

d  a  r  s

 hisoblanadi.

Nima uchun?

 Chunki dars pedagogika va psixologiya fanlarining barcha talablariga eng to’g’ri xolda

javob beradi. Jumladan,  darsga bir yosh davriga mansubgina o’quvchilar guruhi qatnashadilar,

uning tarkibi esa doimiy barqaror bo’ladi, mashg’ulotlar esa tasdiqlangan qat’iy jadval buyicha

hamda u barcha o’quvchilar uchun yagona xisoblanadigan o’qitish dasturi buyicha olib boriladi.

Dars mobaynida o’quv materiallar reja buyicha izchil  ravishda  o’quvchilar tomonidan

o’zlashtiriladi, aqliy va jismoniy faoliyatning turlari aralashtirilib o’tkaziladi, o’quvchilar o’quv

faoliyatini birgalikta bajaradi. Eng asosiysi, dars o’qitishning boshqa shakllariga nisbatan barcha

o’quvchilar uchun shartli xisoblanadi, u bilimlarni, ko’nikma va malakalarni o’zlashtirishni

sistematik  ravishda bo’lishini ta’miynlaydi.

Shunday qilib,

    dars

 – hozirgi zamon o’quv – tarbiya jarayonida ta’lim maqsadlarini

amalga oshirishda asosiy ta’lim shakli hisoblanadi. O’tkazilgan dars o’quvchilarni  ham,

o’qituvchilarni ham qanoatlantirish uchun javob berish kerak.

Dars

– yaxlit tizim, uning tuzilish jarayonida ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi

maqsadlar, mazmun, shakl, uslub va vazifalari yuzaga chiqadi. Yaxlit tizimni tuzish uchun

o’qituvchi darsni rejalashtirish, unga yaxshi tayyorgarlik ko’rish kerak.

Rejalashtirish