2 мавзу: Бухгалтерия ҳисоби предметининг характеристикаси

Маҳсулот таннархини хосил қилишдаги ҳаратерига қараб харажатлар унумли харажатларга ва унумсиз харажатларга бўлинади.

• Маҳсулот таннархини хосил қилишдаги ҳаратерига қараб харажатлар унумли харажатларга ва унумсиз харажатларга бўлинади.
• Унумли харажатларга қўйдаги харажатлар киради:
• Унумсиз харажатларга қўйдаги харажатлар киради:

Содир булиш жойига қараб ишлаб чиқариш харажатлари қуйидаги гуруҳларга бўлинади:

• Содир булиш жойига қараб ишлаб чиқариш харажатлари қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
• Цех харажатлари
• Булинма харажатлари
• Участка харажатлари
• Бригада харажатлари

Тақвим даврига тегишлигига кўра

• Тақвим даврига тегишлигига кўра
• 1. Жорий давр харажатлари,
• 2. Келгуси давр харажатлари,
• 3. Захиралар

Маҳсулот таннархини калькуляция қилиш мақсадида ишлаб чиқариш харажатлари маҳсулот турлари, буюртмалар, цехлар ва ишлаб чиқариш бўлинмалари ҳамда калькуляция моддалари бўйича ҳам урухланади. Харажатларни бундай умумлаштириш ишлаб чиқариш харажатларининг йиғма ҳисоби деб аталади. Маҳсулотнинг ҳақиқий таннархини аниқлашда йиғма ҳисобни корхонадаги ишлаб чиқаришнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ташкил қилиш муҳим аҳамиятга эга.

• Маҳсулот таннархини калькуляция қилиш мақсадида ишлаб чиқариш харажатлари маҳсулот турлари, буюртмалар, цехлар ва ишлаб чиқариш бўлинмалари ҳамда калькуляция моддалари бўйича ҳам урухланади. Харажатларни бундай умумлаштириш ишлаб чиқариш харажатларининг йиғма ҳисоби деб аталади. Маҳсулотнинг ҳақиқий таннархини аниқлашда йиғма ҳисобни корхонадаги ишлаб чиқаришнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ташкил қилиш муҳим аҳамиятга эга.

Ишлаб чиқариш харажатларини жорий ҳисобини олиб бориш учун қўйдаги синтетик счётлардан фойдаланилади: “Асосий ишлаб чиқариш”, “Ёрдамчи ишлаб чиқариш”, “Бошқа ишлаб чиқаришлар”, “Умумишлаб чиқариш сарфлари”.

• Ишлаб чиқариш харажатларини жорий ҳисобини олиб бориш учун қўйдаги синтетик счётлардан фойдаланилади: “Асосий ишлаб чиқариш”, “Ёрдамчи ишлаб чиқариш”, “Бошқа ишлаб чиқаришлар”, “Умумишлаб чиқариш сарфлари”.
• “Асосий ишлаб чиқариш” счёти калькуляцион счёт бўлиб, унинг дебет томонида ишлаб чиқариш мақсадлари учун сарфланган харажатлар ҳақиқий баҳоларда, кредит томонида эса ишлаб чиқаришдан чиқариб юборилган тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳақиқий таннархлари акс эттирилади.