2-mavzu. Borliq – falsafaningfundamental kategoriyasi ma’ruza rejasi

Materiya kategoriyasining funksiyalari quyidagilar: 

ongga,  ma'naviy  kuchlarga  bog‘liq  bo‘lmagan  ob'ektiv  borliqning  mavjudligi  haqidagi 

fikrni ifodalaydi; 

---

14 

 

barcha narsalarda mavjud bo‘lgan umumiy xossalarni tavsiflaydi; 

barcha  narsalarni  bilishga  eltuvchi  yo‘lni,  ularni  bilishda  amal  qilish  lozim  bo‘lgan 

umumiy dastur yoki strategiyani umumiy ko‘rinishda belgilaydi.  

Bu funksiyalarni materiya kategoriyasi falsafaning keyingi rivojlanishi jarayonida saqlab 

qoldi.  

 Materiya  tuzilishining  inson  tomonidan  kuzatiluvchi  darajalari  odamlar  yashovchi 

muhitning  tabiiy  shart-sharoitlarini,  ya'ni  bizning  dunyoviy  qonuniyatlarimizni  hisobga  olgan 

holda o‘zlashtiriladi. Lekin bu bizdan ancha olisdagi darajalarda materiyaning mavjud shakllari 

va  holatlaridan  butunlay  farq  qiluvchi,  mutlaqo  boshqacha  xossalar  bilan  tavsiflanuvchi 

«g‘ayritabiiy» shakl hamda holatlari mavjud bo‘lishi mumkin, degan taxminni istisno etmaydi. 

Shu munosabat bilan olimlar geotsentrik va nogeotsentrik moddiy tizimlarni farqlay boshladi.