2-mavzu. Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar va ularni hisoblash m

Қуйидагиларни ҳисобланг:
а) ялпи ва соф инвестициялaр ҳажми;
б) экспорт 450 пул бирлигига тенгбўлса импорт ҳажмини;
в) амортизация 200 пул бирлигига тенг бўлса СИМни.
Ечиш:
а) Харажатларга кўра ЯИМни ҳисоблаш формуласидан фойдаланиб ялпи инвестицияларни топамиз:
I = ЯИМ - С - G - X_n = 6000 - 4200 - 900 - 120 = 780 пул бирлиги.
Соф инвестициялaр = Ялпи инвестициялaр – амортизация = 780 пул бирл. – 200 пул бирл. = 580 пул бирлиги.
б) X_n =X(экспорт) –M (импорт) . Бундан: Импорт-= экспорт – соф экспорт = 450 – 120 = 330 пул бирлиги.
в) СИМ = ЯИМ – амортизация = 6000 – 200 = 5800 пул бирлиги.

3-масала
Қуйидаги маълумотларга асосан ялпи ички маҳсулот ва такрорий ҳисоб қийматини аниқланг:

Иқтисодий жараён босқичлари	Қиймат (пул бирл.)
«1-фирма» хомашё топади	200
«2-фирма» хомашёни қайта ишлашга етказади	250
«3-фирма» хомашёни конструкцияли матога қайта ишлайди	400
«4-фирма» матони якуний маҳсулот тайёрловчига етказиб беради	500
«5-фирма» якуний маҳсулотни ишлаб чиқаради	800
«6-фирма» якуний маҳсулотни улгуржи сотувчига етказиб беради	900
«7-фирма» маҳсулотнинг чакана савдосини амалга оширади	1000
Умумий савдо қиймати	4050

Ечиш:
ЯИМ жадвал маълумотлари асосида ишлаб чиқариш усули ёрдамида якуний маҳсулотни ҳар бир ишлаб чиқариш босқичида қўшилган қийматнинг йиғиндиси орқали топиш мумкин.Бунда оралиқ маҳсулотлар қиймати ҳисобга олинмайди.
ЯИМ = 200 + (250 –200) + (400 – 250) + (500 – 400) + (800 – 500) +(900 – 800) + + (1000 – 900) = 1000 пул бирлиги.
Шундай қилиб, қўшилган қиймат ҳажми якуний маҳсулот қийматига тенг, бу маҳсулотнинг чакана баҳосида акс этади. Такрорий ҳисоб қиймати умумий савдо қиймати ва қўшилган қиймат орасидаги фарқ сифатида аниқланади, 4 050 – 1 000 = 3 050 пул бирлиги.