2-mashg’ulot ilgarlanma harakat dinamikasiga doir masalalar yechish. Asosiy formulalar

Masalalar

Nyutonning ikkinchi qonuni

1.Silliq stol ustida massasi m = 4 kg bo’lgan taxtacha (brusok) turibdi. Taxtachaga chilvir bog’langan bo’lib, chilvirning ikkinchi uchida stol sirtiga parallel yo’nalgan F=10 N kuch qo’yilgan. Taxtachaning tezlanishi a topilsin.

2.Stolda m₁= 4 kg massali aravacha turibdi. Aravachaga ikkinchi uchi chig’ir orqali tashlangan chilvir bog’lab qo’yilgan. Agar chilvirning ikkinchi uchiga m₂= 1 kg massali tosh osilsa, aravacha qanday a tezlanish bilan harakat qiladi?

3. Purjunali taroziga chig’ir osilgan. CHig’ir orqali tashlangan chilvirning uchlariga massalari m₁ = 1,5 kg va m₂ = 3 kg bo’lgan yuklarni bog’ladilar. Yuklar harakatlangan paytda tarozining ko’rsatishi qanday bo’ladi? CHig’irning va chilvirning massalari xisobga olinmasin.

4. Massalari m₁ = l kg va m₂=4 kg bo’lgan, chilvir bilan birlashtirilgan ikkita taxtacha stol ustida yotibdi. Agar ulardan biriga gorizontal yo’nalgan F=10 N kuch qo’yilsa, tayoqchalar qanday a tezlanish bilan harakatlanadilar? Agar 10 N kuch birinchi Tayoqchaga qo’yilgan bo’lsa, chilvirning taranglik kuchi T nimaga teng bo’ladi? Ikkinchi Tayoqchaga qo’yilgan bo’lsa-chi? Ishqalanish xisobga olinmasin.

5.Massasi m = 4 kg bo’lgan Tayoqcha silliq stol ustida yotibdi. Tayoqchaga stolning qarama-qarshi qirralarida harakatsiz qilib mahkamlangan chig’irlar orqali oshirib tashlangan ikkita chilvir bog’langan. Chilvirlarning uchlariga massalari m₁ = 1 kg va m₂ = 2 kg bo’lgan toshlar osilgan. Tayoqchaning harakatlanish tezlanishi a va har bir chilvirning taranglik kuchi T topilsin. CHig’irlarning massalari va ishqalanish hisobga olinmasin.

6. m=4 t massali bosqon L = 2 m balandlikdan sandonga tushadi. Zarbaning ta’sir etish vaqti t = 0,01 s. Zarba kuchining o’rtacha qiymati aniqlansin.

7.Muz sirti bo’ylab v₀=20 m/s boshlang’ich tezlik bilan harakatlantirilgan shayba t = 40 s dan keyin to’xtadi. SHaybannng muzga ishqalanish koeffitsienti f topilsin.

8. m=1 kg massali moddiy nuqta tekis harakatlanib, t = 2 s vaqt davomida radiusi r= 1,2 m bo’lgan chorak aylana chizadi. Nuqta impulsining o’zgarishi ∆r topilsin.

9. m = 5 kg massali jism ufq , tekisligiga nisbatan α = 30° burchak ostida v_o =20 m/s boshlang’ich tezlik bilan otilgan. Havoning qarshiligini xisobga olmay: 1) uchish vaqtida jismga ta’sir etuvchi kuch impulsi F; 2) uchish vaqtida jism impulsining o’zgarishi ∆r topilsin.

10. Yer sirtidan tik yuqoriga qarab uchirilgan m= 1 t massali fazoviy kema a = 2g tezlanish bilan ko’tarilmoqda. Soplodan otilib chiqayotgan gaz oqimining tezligi v = 1200 m/s. Sarflanayotgan yoqilg’i miqdori Q_m topilsin.

11. Fazo kemasining massasi m = 3,5t. Maievr paytida uning dvigatelidan v = 800 m/s tezlikda gaz oqimi otilib chiqadi; yoqilg’i sarfi Q_m = 0,2 kg/s. Dvigatellarning reaktiv kuchi R va unnng kemaga beradigan tezlanishi a topilsin.

12. Parragining d diametri 18 m, massasi m = 3,5 t bo’lgan vertolet xavoda muallaq turibdi. Parrak havo oqimini qanday tezlik bilan tik pastga xaydaydi? Oqim diametri parrak diametriga teng, deb xisoblansin.

13. m₂ = 5 kg massali taxtacha ufq tekisligida ishqalanishsiz erkin sirpanadi. Uning ustida m₁ = 1 kg massali boshqa taxtacha bor. Taxtachalarning o’zaro tegib turgan sirtlari orasidagi ishqalanish koeffisienti f = 0,3. Yuqoridagi taxtacha sirpana boshlashi uchun pastdagi taxtacha quyilishi kerak bo’lgan kuchning maksimal qiymati G’_tax aniqlansin.

14. Sayyora ufq tekisligi yo’nalishida a = 20 m/s² tezlanish bilan uchmoqda. Sayyoradagi yo’lovchining ortiqcha yuklanishi qancha? (Ortiqcha yuklanish deb yo’lovchiga ta’sir etuvchi F kuchning og’irlik kuchi R ga nisbatiga aytiladi).

15. Kerosin solingan avtotsisterna a = 0,7 m/s² tezlanish bilan harakatlanmoqda. TSisternadagi kerosin satxi ufq . tekisligiga nisbatan qanday f burchak ostida joylashgan?

16. Bevosita parovozga tirkalgan suv saqlanadigan vagon (tender) dagi idishning uzunligi 1 = 4 m. Poyezd a = 0,5 m/s² tezlanish bilan harakatlanganda idishning old va orqa qismlaridagi suv sathlarining farqi ∆l qanday bo’ladi?

17. Suv oqimi oqim yo’nalishiga φ = 60° burchak ostida qo’yilgan harakatsiz tekislikka uriladi. Oqimning tezligi v = 20 m/s. Ko’ndalang kesimining yuzasi S = 5 cm². Oqimning tekislikka bosim kuchi F aniqlansin.

18. Massasi m = 2 t bo’lgan kater sokin suvda harakatlana boshlab τ= 10 s davomida v = 4 m/c tezlikka erishdi. Motorning tortish kuchi aniqlansin. U o’zgarmas deb hisoblansin. Harakatga Qarshilik kuchi F_k tezlikka mutanosib deb olinsin; qarshilik koeffitsienti k= 100 kg/s