2-ma’ruza. Qurilish materiallarning asosiy xossalari fizik xossalari Zichlik

Atmosfera ta’siriga chidamlilik deb materialni 25 va undan
ko‘p marta namlanib quritilganda, uning shakli va mustahkamligining o‘zgarishiga aytiladi. Òashqi muhitda yog‘ingarchilik,
quyosh radiatsiyasi, shamol, turli gazlar va sh.k. ta’sirida materiallar
asta-sekin buzila boshlaydi. Ayniqsa, yuqori harorat kompozitsion
materiallar tarkibidagi namni bug‘lantirib, uning kimyoviy tarkibini
o‘zgartiradi va mustahkamligini pasaytiradi.
Ularning tashqi omillar ta’siriga chidamliligini issiq-sovuqqa
bardoshliligi orqali ifodalash maqsadga muvofiqdir. Bu omillar ta’siri
laboratoriya sharoitida «sun’iy iqlim kameralarida» aniqlanadi.
Kimyoviy chidamlilik – korroziya. Materialning kislota, ishqor,
tuz eritmalari va gazlar ta’siriga qarshilik ko‘rsatish xususiyati kimyoviy chidamlilik deyiladi. Kimyo, neft-gaz, metallurgiya va sh.k.
lar sanoat tarmoqlarida, sho‘rlangan yerlarda ishlatiladigan materiallar va konstruksiyalar agressiv suyuqlik va gazlar ta’sirida buziladi.
Tabiiy tosh materiallari (ohaktosh, marmar, dolomit) kislotalar
ta’sirida tezda buzilsa, bitum va plastmassalar esa bu muhitga
chidamlidir, ammo ular ham to‘yingan ishqor eritmalarida buziladi.
Maxsus tarkibli qoplama va polbop keramik plitkalar hamda
quvurlar, plastmassalar, bitum agressiv muhit ta’siriga chidamlidir.