2-маъруза Пневмотранспорт асбоб-ускуналари, классификацияси. Юклаш-тушириш машиналари, вазифаси,синфлари, ишлаш соҳалари

Tubi zanjirdan bo‘lgan cho‘mich:
1-rotor gardishidagi tish; 2-rotorni gardishi; 3-cho‘mich; 4-zanjir; 5-cho‘michni tishi.
Rotorli ekskavatorning umumiy ko‘rinishi
Ko‘p cho‘michli karyer ekskavatorlari qazilma boyliklarni, qurilish materiallarini va kotlovanlarni qazishda ishlatiladi. Bundan tashqari ularning ko‘ndalang qazadigan zanjirli turlari g‘isht zavodlarida gruntni yuklash, shuningdek, kanallar sirtini tekislashda ham ishlatiladi. Ularning yurishiga perpendikulyar joylashgan, zanjirga joylashtirilgan ko‘p cho‘michli ko‘ndalang qazadigan va radial qazadigan rotorli ish jihoziga ega bo‘lgan turlari mavjud.
Ko‘ndalang qaziydigan zanjirli ekskavatorlarning o‘rmalovchi yurish uskunasiga hamda, ularning temir yo‘llarda yuradigan turlari ishlab chiqilgan. Kichik quvvatli ekskavatorlar cho‘michining hajmi 20, 30, 50 va 100 l bo‘lib, qazish chuqurligi 7 m ni tashkil qilsa, yuqori quvvatga ega bo‘lgan ekskavatorlar cho‘michining hajmi esa 650...4500 l bo‘lib, qazish chuqurligi 20...60 m ga yetadi. Harakat manbasi ko‘p motorli elektrik bo‘lib, elektr energiyasini generator ѐki elektr tarmoqlaridan oladi (talab qilinadigan maksimal quvvat 350...5500 kVt). Texnik ish unumdorligi 1200...11500 m3/soat, massasi 300...5800 t, zanjirni tezligi 1; 1,1; 1,2; 1,22; 1,37 m/s, tasmaning tezligi 1,88; 2; 2,5; 2,8;
3,2; 3,5; 6; 7 m/s, mashinani yurish tezligi 2...12 m/min.
Ko‘ndalang qazadigan ko‘p cho‘michli ekskavator:
a-ish holati; b- ish jihozi.
Ko‘ndalang qazadigan ko‘p cho‘michli ekskavator:
Ko‘ndalang qazadigan ko‘p cho‘michli ekskavator:
Radial qaziydigan rotorli ekskavatorlarning ham o‘rmalovchi yurish uskunasiga hamda, temir yo‘llarda yuradigan turlari mavjud. Bu ekskavatorlar gruntni qirqishda, rotorning o‘z o‘qi atrofida aylanishi hamda aylanish platformasining burilishidan foydalaniladi. Talab qilinadigan quvvat 430...1120 kVt, texnik ish unumdorligi 525...1850 m3/soat, maksimal qazish radusi 15,5...28 m, rotor diametri 5,2...7,1 m, cho‘michlar soni 7...10, rotorni aylanish tezligi 5...10,3 ayl/min, tasmani tezligi 1,6 ...3,8 m/s, mashina massasi 312...1120 t gacha bo‘ladi.
Radial qazadigan rotorli ekskavator:
а
b
d
6
5
4
3
2
1
9 8
7
1
10
11
12
Radial qazadigan rotorli ekskavator:
a-ish holati; b-transport holati; d-ish jihozi va uning harakat manbalari.
Ekskavatorning texnik ish unumdorligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
g
h
Ut  0,06  q  nz 
k
k
3
, m /soat,
bu yerda:
q - cho‘michning geometrik sig‘imi, litr; nz – bir daqiqa vaqt davomida, tuproqni to‘kkan cho‘michlar soni, dona/daqiqa; kh - cho‘michning hajmidan foydalanish koeffitsiyenti, (kh=0,8...1,2); kg - gruntni yumshatish koeffitsiyenti, (kg = 1,0...1,2).
Cho‘michni hajmini geometrik usulda quyidagi formula yordamida aniqlash mumkin:
q ≈ (0,8…0.9)∙hch∙bch∙ℓch , m3
Bu yerda: hch – cho‘michning balandligi, m,hch=(1,4…1,5)·ℓz; bch –cho‘michning eni, m, (bch=b-(0,06…0,10)); ℓch – cho‘michning uzunligi, m, ,(ℓch = (2,2…2,6)·ℓz).
bu yerda: ℓz - zanjirning qadami, m.
Bir daqiqa vaqt davomida, tuproqni to‘kkan cho‘michlar sonini quyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
z
n
 60 z , dona/minut,
𝑙 chq
bu yerda: υz –zanjirning tezligi, m/s, (υz =0,6…2,65 m/s);
ℓchg – cho‘michning qadami, m,
( 𝑙 chq = 0,7…1,2 м).
Mashinaning yurish tezligi, quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
U
m  t , m/soat,
h  b
Cho‘michlar yordamida qirqiladigan grunt qalinligi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
z
  m  𝑙 chq  sin  , m