2-ma’ruza Mavzu: Ofis dasturlarining yangi versiyalari bilan ishlash. Reja

Vertikal va gorizotal prokrutkalar

Download 0,96 Mb.

bet	2/2
Sana	16.01.2022
Hajmi	0,96 Mb.
	#379162

1 2

Bog'liq
2-ma'ruza

Vertikal va gorizotal prokrutkalar

Matn bilan ishlash oynasi

Xolatlar qatori

1-rasm. word oynasi

^{Bu jadvalning har bir katakchasi ma’lum bir buyruq piktogrammasidir.}

^{Mazkur tugmacha shu buyruqlarga tez o`tish uchun ishlatiladi.}

^{Word 2013 oynasi ichida hujjat oynasi joylashgan. Uning ham eng yuqorisida hujjat nomi aks etgan qator mavjud, burchakda esa sizga tanish bo`lgan piktogrammalar joylashgan (1-rasm).}

^{Bu oynada gorizontal va vertikal chizg`ichlar mavjud. Chizg`ichning oq qismi qog`ozdagi matn joylanishi sohasidir. Pastki ikkita «}^zajim^{» («qisqich») yordamida bu soha chegaralari o`zgartiriladi. Yuqoridagi «zajim» esa xat boshi joyini ko`rsatadi. Uning Gorizontal tasmalar qatori boshida to`rtta piktogramma joylashgan.}^{Ular hujjat ko`rinishining bir xolatidan ikkinchisiga tez o`tish piktogrammalaridir:}

^{Microsoft Word 2013}^oynasi^{ning yuqori qismida fayil nomi va boshqaruv tugmalari joy olgan (2-rasm):}

^{2-rasm. Fayl nomi.}

^{O ynalarni oldingi va keying ko’rinishga o’tish}

^{Microsoft Word 2013}^oynasi^{ning yuqori qismida fayl nomidan so`ng menyular qatori mavjud bo`lib ular quyidagilardan iborat (3-rasm):}

^{3-rasm. Menyular qatori.}

^{Microsoft word 2007 oynasining menyular satri va ularning vazifalari}.

2.3- ilova.

^Fayl^{menyusi quyidagi buyruqlardan tashkil topgan (4-rasm):}

^{4-rasm. Fayl menyusi.}

^{Sozdat (sozdat}^ь⁾^{-yangi fayl matnini yaratish va yangi oynaga o’tish}

^{Otkrit (}^О^tkr^ы^t^ь^)-^{kompyuter xotirasida va diskida mavjud bo’lgan matn faylini ochish}

^{Zakrit (Zakr}^ы^t^ь^{)-matn fayl oynasini yopish}

^{Saxranit (So}^х^ranit^ь^)-^{yaratilgan faylni standart nomi bilan saqlash}

^{Saxranit kak (So}^х^ranit^ь^)-^{matn faylini yangi nom bilan saqlash}

^{Predvoritelniy prosmotr (Pr}^е^dvarit^е^l^ьⁿ^ы^{y pr}^о^sm^о^tr^{)-hujjatning qogeozga joylashuvini ko’rish}

^{Parametri stranitsi (Parap}^е^tr^ы^stranis^ы^{)- hujjat chegaralarini o’zgartirish qog’oz yo’nalishini o’rnatish}

^{Pechat (P}^е^chat^ь⁾^{hujjatni bosmaga berish, bunda bosmaga berish qurilmasi printer drayverini tekshirish kerak. Bunda hujjatlarning saxifasi raqamlari va qog’oz yo’nalishi va turini berish mumkin.}

^{Otpravit (}^О^tpravit^ь^)-^{matn fayllarini ma’lum yo’nalish bo’yicha yo’natish}

^{Svoytva (Sv}^о^ystva)-^{hujjat hususiyatlarini o’rnatish yangi: kim tomonidan Fayl menyusi pastki qismida so’ngi fayl nomi turadi.}

^{Vixod (V}^ыхо^d)-^{dastur ishini to’xtatish}

^“Glavnaya^“^{menyusida quyidagialrni amalga oshirish mumkin (5-rasm).}

^5-rasm.^„^Glavnaya^{“ menyusi.}

^{Matnni tahrirlash jarayonida siz, albatta, formatlash masalalariga duch kelasiz. fromatlash deganda - matn ma’nosini o`zgartirmay turib, uning shaklini o`zgartirish tushuniladi. Word 2013 muharririda formatlash buyruqlari majmui}^Format^{menyusida jamlangan.}

^{Kopirovat (K}^о^pir^о^vat^ь^)- ^{ajratilgan matn bo’lagini buferga olish}

^{Vstavit (Vstavit}^ь^)- ^{buferdagi ma’lumotlarni kursor turgan joyga qo’yish}

^{Videlit vse (V}^ы^d^е^lit^ь^vs^е^)-^{matnning barcha qismni belgilash}

^{Ochistit (}^О^chistit^ь^)-^{matnning belgilangan qismini o’chirish}

^{Nayti (Nayti)}^{–biror matn bo’lagini yoki sarlovha raqamini qidirish}

^{Periyti (P}^е^r^е^yti)-^{biror matn bo’lagiga yoki sahifa raqamiga o’tish}

^{Zamenit (Zam}^е^nit^ь^)-^{belgilangan matn bo’lagini boshqa matn bilan almashtirish.}

^“^Vstavka”^{menyusi orqali bajariladigan amallar (6-rasm)}

^{6-rasm. “}^Vstavka^”^menyusi

^{Undagi buyruqlar orqali jadval hosil qilish,uni yacheykalarga bo’lish, yacheykalarni o’chirib tashlash mumkin. Bundan tashqari}^{“Tablisa” da quyidagilarni amalga oshirish mumkin.}

^Sortir^о^vka^-^{alfavit tartibida joylash}

^F^о^rmula^{-formulalar hosil qilish}

^Nastr^о^yka^{-parametr va panellarni o’rnatish}

^Param^е^tr^ы^{-parametrlarni o’rnatish,dokumentga parol qo’yish va boshqa amalalrni bajarish}

^YAz^ы^k-^{tezarus lug’ati va tili}

^{S tatistika-}^{hujjatdagi barcha abzatslar,}^qatorlar,^satrlar,^{harflar va belgilar soni}

^Statistika^{panelini ko’rinishi}

^Prav^о^pisani^е^{(F7)-to’g’ri yozish (rus grammatikasi bo’yicha) (7-rasm).}

^Za^щ^itit^ь^d^о^kum^е^nt^{- hujjatni himoya qilish}

^Avt^о^r^е^f^е^rat^{- avtomatik yozish}

^Param^е^tr^ы^avt^о^zam^еⁿ^ы^{-avtomatik almashtirish 7-rasm. Statistika va boshqalar.}

^Avt^о^t^е^kst^{- avtomatik ravishda komputerda bor bo’lgan so’zlarni yozish}^Simv^о^l^{-simvollar hosil qilish}

^8-rasm.^Simv^о^l^.

^{simvollar tartibi(8-rasm)}

^risun^о^k^-^{Rasm o’rnatish}^c^xematicheska^ya^diagramma^{-sxemali diagramma chizish,}

^“Razm^е^tki^stranis^ы^”^{menyusida quyidagi amallarni bajarish mumkin}

^{9-rasm. “Razm}^е^{tki stranis}^ы^{” menyusi}

^Kolonki^{dan matn yozilgan varoqni bo’laklash eni va bo’yining o’lchamlarini qo’yish mumkin (10-rasm).}

^SHrift^-^{shriftni o’zgartirish,}^k^{attalashtirish.}

^Abzas^-^{hoshiya qo’yish, intervallarni o’rnatish}

^{Spisok -}^{tartib bilan raqamlash yoki tartiblash}

^Granis^ы^{i zalivki}^-^{hoshiya o’rnatish yoki rang berish.}

^F^оⁿ^{- rang berish}

^Ramki^-^{ramka o’rnatish va boshqalar.}

^“Ss^ы^lki”^{menyusida quyidagilarni bajaradi(11-rasm):}

^{11-rasm. “Ss}^ы^lki”^menyusi

^“Rass^ы^lki”^{menyusi (12-rasm):}

^{12-rasm. “Rass}^ы^{lki” menyusi.}

^“R^е^s^е^nzir^о^vani^е^{” menyusi buyg`ug`lari(13-rasm):}

^{13-rasm. “R}^е^s^е^nzir^о^vani^е^{” menyusi.}

^“Vid”^{menyusida quyidagilarni (14-rasm).}

^{14-rasm. “Vid”}^menyusi.

^{Word 2013 oynasini ko`rinishini o’zgartirish. Oynalarning sahifalangan ko’rinishga o’tish. Vosita panelini qo’yish yoki olib tashlash. Instrumentlar paneli (panel instrum}^е^nt^о^{v)-leneykalarni olish yoki qo’yish}

^{Mashtab (Masshtab)-oyna masshtabini o’zgartirish}

^{Kolontituli (K}^о^l^о^ntitul^ь^{)-izoh qatorini oynaga qo’yish}

^paneli^{instrumentov(panel instrum}^е^nt^о^v)^-^{uskunalar panelini o’rnatish}

^lineyka-^{chizg’ich o’rnatish}

^{Matn kiritish.}

^{Matn asosan klaviyaturadan kiritiladi. Kiritish uchun avval matn kiritish o’lchamini (shrift) o’rnatish kerak. Buning uchun vositalar panelidagi} ^{tugmani yoki format (format) menusidagi (shrift) buyrug’idan foydalaniladi. So’hgra matn kiritish tili o’rnatiladi. Til o’rnatish uchun holatlar qatoridagi russkoe} ^{tugmasini yoki klaviaturadagi shift+Ctrl tugmasini bosish kerak.}

^{Matn chegaralari o’rnatiladi. Buning uchun laneykadan foydalaniladi. Lineyka quyidagi ko’rinishga ega(1-chizma):}

^{1-chizma. Chizg`ich.}

^2.4-ilova.
^{Mantlarni formatlash uchun matnning shu bo’lagini belgilash (qora ramkaga olish) kerak. Buning uchun klaviyaturadan foydalanib matnlarni (formatlash) belgilash uchun klaviaturadagi Shift+ushlab , quyidagi}^^{tugmalardan foydalaniladi. Ctrl+5 ni ushlab bossak, hujjatning barcha qismini belgilanadi. Holatlar qatoridagi VDL tugmasi yoqilsa bunda klaviyaturadan ma’lumot kiritilmaydi, faqat belgilanadi.}^{Sichqoncha yordamida belgilash uchun qo’yidagi vazifalar bajariladi.}

^{Simbolni belgilash-sichqoncha ko’rsatkichi symbol yoniga keltirilib chap tugmani bosib keraklicha suriladi.}
^{So’zni belgilash-sichqoncha ko’rsakichi shu so’zdagi istalgan simbolga keltirilib chap tugma 2 marta bosiladi.}
^{Qator ajratish-sichqoncha belgisini shu qator boshiga keltirib chap tugma bir marta bosiladi.}
^{Gap ajratish uchun sichqonchani shu gapdagi istalgan simbolga keltirib Ctrl ni uchlab chap tugma 1 marta bosiladi.}
^{Abzats ajratish uchun sichqoncha shu abzats boshiga keltirillib chap tugma 2 marta bosilagi yoki ixtiyoriy simbolga keltirilib chap tugma 3 marta bosiladi.}
^{Bir necha qatorni belgilash uchun sichqoncha ko’rsatkichini belgilanayotgan qatorning boshiga keltirib chap tugma yoki yuqoriga bosib suriladi.}

^{Matnlarni formatlash uchun avval matnlarni belgilab, so’ngra format menusidagi shrift buyrug’idan yoki formatirovanie panelidagi tugmalardan foydalanish mumkin.}

^{Matn bo’yicha tez harakatlanish.}

^{Tez matn kiritish va matnni taz tahrirlash uchun matn bo’yicha tez harakatlanish kerak. Buning uchun prokrutkadagi tugmalar va klaviyaturadagi boshqaruv tugmalaridan foydalanish mumkin.}

^{Prokrutka-surgich yordamida tez harakatlanish}

^{Prokrutka-surgich yordamida tez harakatlanish uchun asosan vertical prokrutkadan foydalaniladi (2-chizma).}

^{Prokrutka-surgich quyidagi ko’rinishga ega.}

^{2-chizma. Surgich.}

^{Prokrukrutkadagi bu tugmalarni bajarish uchun sichqoncha ko’rsatkichini shu prokrutkadagi tugmaga keltirib sichqonchaning tugmasini bir marta bosish yoki bosib surish kerak.}

^{Shuningdek sichqoncha ko’rsatkichini matnning istalgan joyiga keltirib chap tugma bir marta bosilsa kursor shu joyga o’tadi.}

^{Klaviyatura yordamida matn bo’yicha tez harakatlanish.}

^{Klaviyatura yordamida matn bo’yicha tez uchun quyidagi bosqaruv tugmalaridan foydalaniladi.}

^{Home-kursorni qator boshiga keltiradi.}

^{End-qator oxirga keltiradi.}

^{Ctrl+Home hujjat boshiga}

^{Ctrl+End hujjat oxiriga}

^{PgUp-1 oyna yuqoriga}

^{PgDown-1 oyna pastka}

^{Mazkur matn muharririni o`rganish jarayonini soddalashtirish uchun uni oddiy yozuv mashinkasi bilan taqqoslab boramiz. Yozuv mashinkada ish boshlashdan avval qog`oz qo`yiladi. Umumiy holda Word 2013 da yangi hujjatlar yaratish usullari: 1. Standart piktogrammalar qatorida piktogrammasi ustida sichqoncha bosiladi. Ekranda «toza qog`oz» paydo bo`ladi. Yangi hujjat ochilishini oynaning sarlavha qatorida}^Dokument^{so`zi yonidagi tartib raqam o`zgarishidan bilamiz. 2. Xuddi shu amalni Fayl menyusidagi}^{Sozdat (Yaratish)}^{buyrug`i orqali ham amalga oshirish mumkin. Bu holda ekranda quyidagi oyna namoyon bo`ladi.}

^{Hujjatning bir qismi uchun maydonlarni o`zgartirish kerak bo`lsa, o`sha saxifalarni belgilab (Buning uchun mazkur qism boshlangan joydan, klaviaturadagi Shift tugmachasini bosgan holda klaviaturadan pastga qaragan ko`rsatkich tugmachasini bosib, kerakli pozitsiyagacha olib borish zarur)}^Fayl^menyusidagi^{Parametri stranitsi}^oynasining^Polya^{qismida chegaralarni belgilash kerak.}^{Primenit (Qo`llash)}^ro`yxatidan^{k videlennomu teksta (Belgilangan matnga)}^{parametrini tanlash lozim. Belgilangan betlardan oldin va keyin avtomatik tarzda bo`lim uzilish belgilari qo`yiladi. Agar hujjat bo`limlarga bo`lingan bo`lsa, kerakli bo`lim ustida sichqonni bir marta bosish kerak yoki bir nechta bo`limni belgilab, maydonlarni o`zgartirish kerak.}

^{Har doim bir hil chegara qo`llasangiz, faoliyatingiz boshida bir marta chegaralarni o`rnatib,}^{po umolchaniyu}^{piktogrammasini sichqoncha yordamida faollashtirib qo’ying. Keyingi hujjatlar yaratish jarayonida sahifa chegaralari o`zgarmasdan turadi (to o`zingiz o`zgartirish kiritmagungizgacha).}

^{Yuqoridagi oynaning}^{razmer bumagi}^{qismida qog`oz o`lchovi, uning yo`nalishi o`zgartiriladi.}

^{A4 formatli (210x297mm) qog`ozdan (Siz kurs ishlari, referatlar, diplom ishlari uchun ishlatadigan qog`oz) ko`p foydalaniladi. Shu qog`ozning teng yarmi - A5 formatini, ikkitasi esa - A3 format demakdir.}

^{Microsoft Word 2013ga matn kiritish qoidalari quyidagicha:}

^{Simvol kursor turgan joyga kiritiladi.}
^{Sichqoncha ko`rsatkichi kursorni kerakli joyga olib borish uchun ishlatiladi va matn terish jarayonida qatnashmaydi.}
^{ENTER tugmachasini faqat abzats oxirida bosish zarur.}
^{Matnni o`rtaga joylashtirish, abzats siljishini qo`yish va matnni bir tomonga surish uchun «Probel»(bo`sh joy) tugmachasidan foydalanish tavsiya etilmaydi.}
^{Matn terish jarayonida uni tez-tez xotiraga saqlab qo`yish lozim.}
^{Sahifalarga tartib raqami klaviaturadan kiritilmaydi.}

Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2