2-ma’ruza. Mavzu: Joylardagi Chiziqlarni orientirlash. Reja



Download 125,69 Kb.
Sana28.04.2022
Hajmi125,69 Kb.
#588835
Bog'liq
2-Ma'ruza


2-MA’RUZA.
Mavzu: Joylardagi
Chiziqlarni
orientirlash.
Reja:
1. Orientirlashburchaklari.
2. Direktsionburchak, haqiqiyazimut, magnitazimutvarumbburchagi.
3.Meridianlaryaqinlashishburchagi.
4. Haqiqiyazimutbilandirektsionburchakhamdarumbburchakorasidagimunosabat.


Tayanch iboralar:Orientirlash, orientirlashburchaklari, direktsionburchak, haqiqiyazimut, magnitazimut, rumbburchagi, yermiridianlaryaqinlashishburchagi,og’ishburchagi.


1. Orientirlashburchaklari.
Boshlang’ichdebqabulqilinganyo’nalishganisbatanjoydagichiziqniyo’nalishinianiqlashgaorientirlashdeyiladi.
Boshlang’ichdebqabulqilinganyo’nalishbilanorientirlanayotganjoydagiyo’nalishorasidagiburchakkaorientirlashburchagideyiladi.
Orientirlash burchagiboshlang’ichyo’nalishningshimolidansoatstrelkasiyo’nalishidaorientirlanayotganyo’nalishgachao’lchanadi.
Orientirlashburchagi 0ºdan 360ºgachabo’lgankattalikniolishmumkin.
Masalan: OX - boshlang’ichyo’nalish. OSchizig’iningOXganisbatanyo’nalishiaorientirlashburchagiyordamidaaniqlanadi.



2.1-shakl.


2. Direktsionburchak, haqiqiyazimut, magnitazimutvarumbburchagi.
Joydagibirorchiziqyo’nalishinianiqlashdaboshlang’ichyo’nalishdebgeografikmeridianqabulqilinsa, ularorasidagiorientirlashburchagiga - haqiqiyazimut, magnitmeridianqabulqilinsa - magnitazimuto’qyokiungaparallel’bo’lganchiziqqabulqilinsadirektsionburchakdeyiladi. Haqiqiyazimut, magnitazimutvadirektsionburchakboshlang’ichyo’nalishningshimoltomonidanboshlabsoatstrelkasiyo’nalishibo’yicha 0ºdan 360ºgachao’lchanadi.



2.2-shakl.


Am - OSchizig’imagnitazimuti.
A - OSchizig’ininghaqiqiyazimuti.
a - OSchizig’iningdirektsionburchagi.
Haqiqiyazimutbilanmagnitazimutbir-biridanδ gafarqqiladi. Buburchakmagnitstrelkasining og’ish burchagi deyiladi. Haqiqiyazimutbilandirektsionburchakbir-biridanγburchakka farq qiladi. Buburchak - meridianlaryaqinlashishburchagideyiladi.
Rumb - boshlang’ichyo’nalishningshimoliyvajanubiytomonibilan, chiziqyo’nalishiorasidagiburchakdir. Rumb 0ºdan 90ºgachao’zgaradi. Rumbburchakniqiymatinioldigakoordinatachoragininomiyoziladi. ShShq, ShG’, JShq, JG’.



2.3-shakl.

Yeryuzidagiharbirchiziqningto’g’rivateskariorientirlashburchagibo’ladi. MNchiziqningMnuqtadanboshlanganyo’nalishidirektsionburchagi - a - to’g’ridirektsionburchak;


Nnuqtadanboshlanganyo’nalishningdirektsionburchagia - teskaridirektsionburchak.
To’g’ridirektsionburchakbilanteskaridirektsionburchakbir-biridan 180º gafarqqiladi. a = a±180º.
Xuddishundayrumbburchaklarihamto’g’rivateskaribo’ladi; r - to’g’rirumbburchak; r - teskarirumbburchak; rvarlarniqiymatlariteng, faqatnomlario’zgaradi - ShShq - JG’bo’ladi. JG’- ShShq - bo’ladi.


3. Meridianlaryaqinlashishburchagi.
AgarAvaVnuqtalardano’qmeridianigaparallel’chiziqlaro’tkazsak + γva - γburchaklarhosilbo’ladi. Buburchaklarmeridianlaryaqinlashishburchaklaribo’ladi.
Geografikmeridianbilano’qmeridianigaparallel’bo’lganchiziqorasidagiburchakkameridianlaryaqinlashishburchagideyiladi.
γ =∆λxsin φ(2.1)
∆λ - o’qmeridianbilanberilgannuqtameridianigeografikuzunliklariningayirmasi.
φ - berilgannuqtaninggeografikkengligi.



2.4-shakl.

Abtsissao’qi - meridianlarsharqtomondano’tsa - meridianlaryaqinlashishiburchagisharqiybo’ladi, ishorasi (+) bo’ladi;


Abtsisao’qimeridianningg’arbtomonidano’tsa - g’arbiybo’ladivaishorasi (-) bo’ladi.


4. Haqiqiyazimutbilandirektsionburchakhamdarumbburchakorasidagimunosabat.



2.5-shakl.

Burchakγ - meridianlaryaqinlashishburchagi;


A= a - γ,A= a + γ (2.2)
Magnitstrelkasiningog’ishburchagi
Geografikmeridianbilanmagnitmeridianorasidagiburchakmagnit strelkasiningog’ishburchagideyiladi.


Nazorat savollari.
1. Meridianlaryakinlashishburchaginikiymatinianiqlashformulasiqanday?
2. Magnitstrelkasiniog’ishburchaginikiymatiniqandayaniqlanadi?
3. Azimut, rumb, direktsionburchakqiymato’zgarishiqanday?
4. Direktsionburchakbilanrumborasidagimunosabatqanday?
Download 125,69 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish