2-ma’ruza. Ma’lumotlar bazasiga qo’yiladigan talablar. Rеja: Axborot tizimlari va ma'lumotlar bazasi

14-ma’ruza. XML va JSON ma’lumotlar bazasi
XML ma'lumotlar bazasi XML formatida katta hajmdagi ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. XML-dan foydalanish barcha sohalarda ko'payib borishi bilan XML hujjatlarini saqlash uchun xavfsiz joy talab qilinadi. Ma'lumotlar bazasida saqlanadigan ma'lumotlar XQuery yordamida so’rov yaratish mumkin va kerakli formatga eksport qilinishi mumkin.
XML MBning tiplari
XML MBning asosiy ikkita tipi mavjud:

• 
  Kiritilgan XML
  
• 
  Shaxsiy XML (NXD)
  

Kiritilgan XML ma’lumotlar bazasi
XML bilan ishlaydigan ma'lumotlar bazasi XML hujjatini o'zgartirish uchun taqdim etilgan kengaytmadan boshqa narsa emas. Bu ma'lumotlar qatorlar va ustunlar jadvallarida saqlanadigan relyatsion ma'lumotlar bazasi. Jadvallar yozuvlar to'plamini o'z ichiga oladi, ular o'z navbatida maydonlardan iborat.
Shaxsiy XML ma'lumotlar bazasi
Shaxsiy XML ma'lumotlar bazasi jadvalga emas, balki konteynerga asoslangan. U katta miqdordagi XML hujjati va ma'lumotlarni saqlashi mumkin. Mahalliy XML ma'lumotlar bazasi XPath ifodalari bilan so'raladi.
Shaxsiy XML ma'lumotlar bazasi kiritilgan XML ma'lumotlar bazasidan ustun turadi.

Misol. Quyidagi misol XML ma’lumotlar bazasini namoyish etadi:

Tanmay Patil
TutorialsPoint

[phone]




Manisha Patil
TutorialsPoint

[phone]

Bu yerda kontaktlar jadvali tuziladi, unda kontakt yozuvlari (contact1 va contact2) mavjud bo'lib, ular o'z navbatida uchta obyektdan - name, company va phone iborat.

XML Editor - bu belgilash tili muharriri. XML hujjatlari Notepad, WordPad yoki shunga o'xshash har qanday matn muharriri kabi mavjud tahrirlovchilar yordamida tahrir qilinishi yoki yaratilishi mumkin. Bundan tashqari, Internetda yuklab olish yoki tahrirlashning yanada kuchli xususiyatlariga ega bo'lgan professional XML muharririni topishingiz mumkin.
XML-tahlilchi - bu dasturiy ta'minot kutubxonasi yoki paket, bu mijoz dasturlari uchun XML hujjatlari bilan ishlash uchun interfeysni ta'minlaydi. U XML hujjatining to'g'ri formatini tasdiqlaydi va XML hujjatlarini tasdiqlashi mumkin. Zamonaviy brauzerlar XML tahlilchilariga o'rnatilgan.
Q uyidagi diagrammada XML-parserning XML hujjati bilan o'zaro aloqasi qanday bo’lishi ko'rsatilgan:

Tahlilchining maqsadi XMLni o'qiladigan kodga aylantirishdir.

Sinov jarayonini soddalashtirish uchun XML hujjatini tahlil qilishni osonlashtiradigan va yanada ishonchli natijalarni ta'minlaydigan bir nechta tijorat mahsulotlari mavjud.
XML teglari ma'lumotlarni aniqlaydi va ma'lumotlarni ko'rsatish uchun ishlatiladigan HTML teglari sifatida qanday ko'rsatilishini emas, balki ma'lumotlarni saqlash va tartibga solish uchun ishlatiladi. Yaqin kelajakda XML HTML-ning o'rnini bosmoqchi emas, lekin HTML-ning ko'plab muvaffaqiyatli funksiyalaridan foydalanish orqali yangi imkoniyatlar ochadi.
XMLni turli xil tizimlarda va yechimlarda foydali qiladigan uchta muhim xususiyati mavjud:

• 
  XML kengaytirilishi mumkin - XML ​​tavsiflovchi teglaringizni yoki ilovangizga mos keladigan tilni yaratishga imkon beradi.
  
• 
  XML ma'lumotlar olib yuradi, ularni ifodalaydi - XML ​​qanday taqdim etilishidan qat'iy nazar ma'lumotlarni saqlashga imkon beradi.
  
• 
  XML - bu keng tarqalgan standart - XML ​​World Wide Web Consortium (W3C) deb nomlangan tashkilot tomonidan ishlab chiqilgan va ochiq standart sifatida mavjud.