2 маъруза: доришунослик режа

11) Симптоматик таъсир - дори моддаларнинг касаллик белгилари (симптомлари) 
ни йўқотишга қаратилган таъсиридир. 
12) Этиотроп таъсир - дори моддаларнинг касаллик сабабларини йўқотишга 
қаратилган таъсиридир. 
Дориларни организмга юбориш йўллари. 
Дори моддаларининг сўрилиш тезлиги, кучи ва таъсир муддати уларнинг қайси йўл 
билан организмга юборилишига боғлиқ. 
Дориларни организмга юбориш йўллари 2 га бўлинади: 

Энтерал (ҳазм йўли орқали)

парэнтерал (ҳазм йўлини четлаб) 
Дориларни энтерал йўл билан юборишга: 
А) оғиз орқали (рer оs ёки рer aral) 
Б) тил остига (сублингвал) 
В) ўн икки бармоқ ичакка (реr duadenal)
Г) тўғри ичакка (реr rеснtиm) ректал юбориш йўллари киради. 
Дори моддаларни оғиз орқали юбориш энг осон ва табиий йўлдир, чунки бунда 
бемор дорини бошқа одамнинг ёрдамисиз мустақил қабул қилади. Айрим дорилар тил 
ости соҳаси шиллиқ пардаси орқали организмга яхши сўрилади. Масалан, тож томирлар 
спазмини тезда йўқотиш учун тил остига нитроглицерин таблеткаси қўйиб шимилади 
(нитроглицерин). 
Дорилар организмга сублингвал йўл орқали берилганда улар жигар ва меъда ичак 
йўлини четлаб ўтиб, катта қон айланиш доирасига тўлади. Ичакда дорининг юқори 
концентрациясини ҳосил қилиш учун ўн икки бармоқ ичакка дори зонд орқали 
юборилади. 
Қуйидаги ҳолларда дорилар энтерал йўл билан тайинланмайди: бемор қусаётган 
пайтда, бехуш бўлиб ётганда, ҳазм органларининг айрим касалликлари ва 

---

шикастланишида, агар дори модда ҳазм йўлларида батамом ёки анчагина парчаланадиган 
бўлса, тўғри ичак орқали (перректум) дори моддалари организмга юборилганда, улар ҳазм 
йўллари ферментлар таъсирига дуч келмайди. Жигарни четлаб ўтиб умумий қон айланиш 
доирасига тушади. Оғиз орқали юборилгандан кўра тезроқ сўрилади. Қонда дори 
концентрацияси бир мунча кўпроқ бўлади. Парэнтерал йўл билан юборилганда кўп 
парчаланадиган дори моддаси тўғри ичак орқали юборилади.