2-Maruza Biosfera. Tabiiy resurslar, ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi. Suv va Tuproq resurslari va uni muhofazasi. O‘simlik, hayvonot dunyosi va ularni muhofaza qilish

Ko’lmakdagi krevetka balig’i 
Yo‘qolib borayorgan turlar Kaliforniyaning markaziy vodiysidagi mavsumiy suv havzalarida 
yashaydi. Ifloslanish shahar urbanizatsiyasi kengayishi va boshqa ta‘sirlar vodiydagi 90 % bahoriy 
ko‘lmaklarni yo‘qolib ketishiga olib kelmoqda. Bu turlarning yo‘qolib borishi ularning kelib chiqishi 
va paydo bolishi holatlarining beqaror bo‘lib borishga sabab bo‘lmoqda.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-rasm. Kaliforniya kondori.
Bu noyob tur - Kondorning yoqolib ketish xavfi 20-asr 
oxirlariga kelib kuchayib ketdi. Ba‘zi kondorlar yovvoyi tabiat qo‘ynida asrab qolindi.
Cho’l toshbaqasi 
Yo‘qolib borayotgan cho‘l toshbaqasi kelajagi beqaror bo‘lib bormoqda. Insoniyat 
taraqqiyoti AQSHning janubi-g‘arbida yashaydigan cho‘l toshbaqasi hududlarining qisqarib
borishiga sabab bo‘lmoqda.
Janubiy dengiz suvsari 
Dengiz suvsari Tinch okeanining AQSHga tegishli qismidagi sayoz suv havzalarida 
yashaydi. Asrlardan buyon dengiz suvsarlari noyob juni uchun ovlanib kelingan.
Pelikanlarnisaqlabqolishmuammosi 
Pelikanlar baliq va akvatik o‘simliklarni yeyishga moslashgan qushlardir. 20 asr o‘rtalarida 
DDT preparatidan foydalanish kengayib ketdi. 1972 yilda AQSHda DDT preparati qishloq xo‘jalik 
ekinlariga qiron keltiruvchi hashoratlarni yo‘q qilish uchun nazorat sifatida keng ko‘lamda ishlatila 
boshlandi. Bu holat pelikanlarning kamayib ketishiga sabab bo‘ldi. Chunki pelikanlarning tuxumlari 
ingichka shaklga o‘tdi. SHuningdek, palaponlarni erta tuxumdan chiqish holati ruy berdi. Jigar rang 
pelikanlar Luizana shtati vaTexasdan butunlay yo‘qoldi. 2000 yillardan buyon Luizana vaTexasda 
yashaydigan 7000 dan ortiq jigar rang pelikanlar yashamoqda.
1 
1
Peter Rillero, Dinah ZikeEcology, 2005 (132, 143-bet)