2-Maruza Biosfera. Tabiiy resurslar, ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi. Suv va Tuproq resurslari va uni muhofazasi. O‘simlik, hayvonot dunyosi va ularni muhofaza qilish

6.2 O`zbekistonda yer sharida xayvonot olamining hozirgi holati. 
 
O‘zbekiston hayvonat olamining turi ko‘p va ular rang-barang. Hududimizda 
650 dan ortiq 
umurtqali hayvon namunalari mavjud bo‘lib, shulardan 
83 baliq turi, 3 ta amfibiy, 58 tur 
sudralib 
yuruvchilar, 
424 turdan 
ziyod qushlar va 
97 tur 
sut emizuvchilar yashaydi. Hayvonot dunyosini 
muhofza qilish borasida so‘z borar ekan, suv jonivorlarining kamayib ketayotganligiga alohida 
e‘tibor berish lozim bo‘ladi. Chunki, ulardan ayniqsa baliq turlarining kamayib ketishi tashvishlanarli 
xoldir. Bunga sabab esa suv havzalarining ifloslanishi, suvdagi suv salmog‘ining ayrim joylarda ortib 
borishi ma‘lum turdagi baliqlar uchun katta zarar bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari brakoner 
ovchilar ham baliqlarning kamayib ketishiga sabab bo‘lmoqda. O‘lkamizda baliq ovlash xo‘jaliklari 
maydoni 
38 mln.ga 
dan iborat. 
O‘lka hududidan turon yo‘lbarsi, shuningdek, qizil bo‘ri butunlay yo‘qolib ketgan bo‘lib, 
qoplon, Old Osiyo qoploni, yo‘l-yo‘l sirtlon, tuvaloq kabi jonzotlarning yo‘qolib ketish xavfi bor. 
Ma‘lumotlarga qaraganda, O‘zbekiston hududida Mirzacho‘l, Qarshicho‘li, Surxon – Sherobod 
cho‘li, Farg‘ona vodiysining markaziy qismlari o‘zlashtirilgan. Bu esa sahro-cho‘l muhitida 
yashaydigan birqator jonivorlarning, jumladan, jayron, go‘zal tuvaloq kabi noyob zotlarning kamayib 
ketishiga sabab bo‘lmoqda. 
Bir qator go‘zal jonivorlar, jumladan tog‘ qo‘yi, eron vidrasi, O‘rta Osiyo kapcha iloni kabilar 
johil ovchilar tomonidan butunlay kamaytirib yuborildi. 
Hayvonlarning noyob va yo‘qolib borayotgan turlarini muhofaza qilishda ularning yashash 
sharoitini yaxshilash va ko‘payishi uchun qulay imkoniyatlar yaratib berish kerak. Buning uchun 
birinchidan, yo‘qolib ketayotgan va noyob hayvon turlarini qat‘i ynazorat ostiga olib, ov qilishga 
mutlaqo yo‘l qo‘ymaslik va ikkinchidan, o‘sha hayvonlar yashaydigan hududlarni tabiiy holicha 
saqlab, qo‘riqxonalarga, buyurtmaxonalarga aylantirish zarur 
O‟zbekistonda 
chop etilganyangi «Qizil kitob» da 24 
tur 
sut emizuvchilar, 51 
tur 
qushlar, 1
6 
tur 
sudralib yuruvchilar, 18 
tur 
baliqlar kiritilgan. Umurtqasiz hayvonlardan turli sistematik 
guruhlarga kiruvchi 80 
tur i
kiritilgan. 
O‘zbekiston mustakillikga erishgan kunidan boshlab jamiyatni demokratlashtirish va tabiatni 
muxofaza kilish soxasidadagi konunchilik ishlari tobora takomillashtirilib bormokda. «Tabiatni 
muxofaza kilish tugrisida» (1992), Aloxida muxofaza kilinadigan tabiiy xududlar tugrisida» (1993), 
Xayvonotolami nimuxofaza kilish va undan foydalanish tugrisida» (1997), shuningdek Vazirlar 
maxkamasi tomonidan tasdiklangan bir kator xujjatlar asosida xayvonot olami muxofaza kilinmokda 
Bulardan tashkari O‘zbekiston Respublikasi 1995 yilda Biologik xilma-xillik tugrisidagi va Xalkaro 
axamiyatga ega, ayniksa suvda suzuvchi kushlarning yashash joylari bulgan suv-botkokli joylar 
tugrisidagi (2001 yil Ramsar) Konventsiyalarga kushilgan.