2. Makroiqtisodiyot fanining tadqiqot usullari. “Resurslar- tovarlar va xizmatlar” hamda “daromadlar –xarajatlar”ning doiraviy oqimi modeli

3. «Keyns xochi». Ishlab chiqarish hajmining muvozanat

darajasiga erishish mexanizmi

Rejalashtirilgan xarajatlar chizig’i haqiqiy va rejalashtirilgan xarajatlar bir-biriga teng bo’lgan (Y=E) chiziqni qaysidir a nuqtada kesib o’tadi. Quyida keltirilgan 14-chizmada tovarlar va xizmatlar bozorida qisqa muddatli muvozanatga erishish mexanizmi tasvirlangan bo’lib, u “Keyns xochi” nomini olgan. Y=E chiziqda haqiqiy investitsiyalar va jamg’armalar tengligi saqlanadi. a nuqtada esa daromadlar rejalashtirilgan xarajatlarga teng bo’ladi. SHuningdek, bu yerda rejalashtirilgan hamda haqiqiy investitsiyalarning o’zaro tengligiga erishiladi. YA’ni, makroiqtisodiy muvozanat ta’minlanadi.

Agarda, ishlab chiqarishning haqiqiy hajmi (Y1) uning muvozanat darajasi(Y0)dan ko’p bo’lsa, iste’molchilar mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilar taklif qilganga nisbatan kam sotib oladi (ADAS) ko’ramiz. Talabning oshishi esa firmalar zahirasining kamayishi hisobiga qondiriladi. Natijada, YAMM asta sekin Y2 dan Y0 ga qarab o’sadi va yana AD=AS tengligiga erishiladi. Bu esa ayni paytda ye=Y va I=S ayniyatlarga erishilganligini anglatadi.

E ( rejalashtirilgan Y=E

xarajatlar)

Y1 E=C+I+G+Xn

E1 Zahiralarning jamg’arilishi

E0

Zahiralarning kamayishi

E2

(daromad, real xarajatlar)

Y2 Y0 Y1 Y