2. Makroiqtisodiyot fanining tadqiqot usullari. “Resurslar- tovarlar va xizmatlar” hamda “daromadlar –xarajatlar”ning doiraviy oqimi modeli

Qisqacha xulosalar
Jahon valyuta tizimi - xalqaro ayirboshlashning barcha shakllariga xizmat qilishga va ularning samarali rivojlanashini ta’minlashga qaratilgan mamlakatlar o’rtasidagi valyuta munosabatlarining yig’indisidir.

Valyuta konvertirlashuvi deganda uni boshqa xorijiy valyutalarga almashish qobilyati tushuniladi. Erkin konvertirlanadigan valyuta – bu, amaldagi kurs bo’yicha har qanday boshqa xorijiy valyuta erkin va cheklanmagan miqdorda ayirboshlanadigan valyutadir. Bunga misol qilib AQSH, yevropa hamjamiyatiga a’zo mamlakatlar, YAponiyalar valyutalarini kiritish mumkin.

Davlat valyuta kurslarini barqarorlashtirish uchun valyuta bozoriga ta’sir qilishning rasmiy zahiralarni tartibga solish, savdo siyosati, valyuta nazorati va ichki makroiqtisodiy tartiga solish kabi usullaridan foydalanadi..

Valyuta kursi mamlakat pul birligining boshqa mamlakatlar pul birligida ifodalangan bahosidir.

Erkin tebranuvchi valyuta kursi talab va taklif asosida aniqlanadi.

Qayd etilgan valyuta kursi – xorijiy valyutada ifodalangan, davlat tomonidan rasmiy o’rnatilgan milliy pul birligining bahosi bo’lib, unga valyuta bozorida talab va taklifning o’zgarishi ta’sir qilmaydi.

Xarid qobiliyati pariteti konsepsiyasiga ko’ra valyuta kursi doimo turli mamlakatlarda baholar darajasining o’zgarishi natijasida kelib chiqadigan farqni qoplash uchun zarur bo’lgan darajada o’zgaradi

Valyuta taklifining qisqarishi uning real almashtirish kursini oshiradi.

Importga tarif yoki kvotalar joriy qilish siyosati sof eksportning oshishiga olib keladi . Natijada muvozanatli real valyuta kursi oshadi, milliy mahsulotlar qimmatlashadi va sof eksport kamayadi.

Mamlakat ichki bozorini chet el raqobatchilaridan himoya qilish maqsadida olib boriladigan proteksionistik u muvozanatli real valyuta kursini oshiradi va tashqi savdo miqdorini kamaytiradi. Valyuta kurslarining o’zgarishiga, shuningdek bir qator tashqi va ichki omillar va ular o’rtasidagi nisbat ta’sir ko’rsatadi.