2. Makroiqtisodiyot fanining tadqiqot usullari. “Resurslar- tovarlar va xizmatlar” hamda “daromadlar –xarajatlar”ning doiraviy oqimi modeli

Pd

r = -----

Pt

Bu yerda: r — xorijiy valyutaning milliy valyutadagi bahosi;

Pd — ichki baholar darajasi; Pt — chet eldagi baholar darajasi.

. Valyuta kurslarining oshishi mamlakatlar eksport imkoniyatlarini yomonlashtiradi. Valyuta kurslarining beqarorligi tashqi iqtisodiy aloqalarga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Uning tebranishi xalqaro bitimlarda noaniqlik va tahlika darajasini ko’paytiradi. SHu sababli valyuta kursi ham mamlakat ichida va xalqaro munosabatlarda tartibga solishning muhim ob’yekti hisoblanadi. Davlat bevosita tartibga solish vositasi sifatida valyuta intervensiyasi va diskont siyosatidan foydalanish mumkin.

Diskont siyosatida bank hisob stavkasini oshirib yoki tushirib chet el kapitallari kirishi yoki chiqib ketishiga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Tartibga solishning ko’proq universal usuli valyuta intervensiyasi hisoblanadi. Bunda Markaziy banklar taklifi yetarli bo’lmagan, kursi esa yuqori bo’lgan chet el valyutalarini sotadi, ularni taklif ortiqcha va kursi past bo’lganda sotib oladi. Bu bilan talab va taklifni tenglashtirib, milliy valyuta kursi tebranish chegarasini cheklaydi.

Valyuta intervensiyasini qo’llash zahira valyuta fondining miqdori bilan cheklanadi, shu sababli valyutalarni sotish, albatta, ularni sotib olish bilan almashtirib turilishi lozim.