2. Maglıwmatlardinń turleri,buyriqlardiń formatları hám túrleri,adresslew,basqariw aǵimi,hárqiyli úzlisler Jumistiń maqseti

2.Maglıwmatlardinń turleri,buyriqlardiń formatları hám

túrleri,adresslew,basqariw aǵimi,hárqiyli úzlisler

Jumistiń maqseti:Maǵliwmat túrlerin úyreniw

Qoyilǵan máseleler:Maǵliwmat túrleri,buyriq formatlari,hár qiyli

úzilisler

Islew tártibi:

• 
  Maǵliwmat túrleri
  
• 
  Adresslew rejimleri
  
• 
  Basqariw
  

Simvolli maǵlıwmatlar. Tekstlerdi islewde, maǵlıwmatlar bazaların basqarıwda hám basqa usılarǵa uqsas qallarda simvolli maǵlıwmatlar menen islewge tuwrı keledi. Simvolli maǵlıwmatlarǵa mısal etip ASCII (American Standart Code for Information Interchange) hám UNICODE kodların keltiriw múmkin. Olardıń uzınlıqları uyqas penentúrde 7 (8) hám 16 razryadlı bolıwı múmkin

Qatarlar kórinisindegi maǵlıwmatlar yamasa qatarlar kórinisindegi ózgeriwshiler. Bul xildagi maǵlıwmatlardıń aqırında arnawlı belgi yamasa qatardıń uzınlıǵın kórsetiwshi bólegi ámeldegi boladı. Kompyuterde bul qatarlar ústinde - kóshirip jazıw, izlep tapı shva olardı redaktorlaw ámellerin orınlawshı buyrıqlar bar.



Buyrıqlardıń formatları hám turleri. Buyrıq - ámel kodı, bul ámelde qatnasıp atırǵan operanda yamasa operandalar qay jerden alınıwı hám nátiyje qay jerge jazılıwı kerekligi haqqındaǵı informaciyalardan ibarat boladı.



Pentium 4 protsessoriniń basqarıwdı uzatıw buyrıqları.



Adreslew rejimlerin salıstırıwlaw.



Programmanı islewi dawamında ondaǵı buyrıqlardıń atqarılıw izbe-izligi - basqarıw aǵımı dep ataladı. Ótiwler hám programma astı programmaların shaqırıwlar bolmasa, buyrıqlar yaddıń izbe-iz yacheykalaridan shaqırıp alınıp atqarıladılar. Tómendegi mısalda Pentium 4 assemblerida I2+J2+K2 ańlatpanı esaplaw programması keltirilgen. Odaǵı buyrıqlar yaddıń izbe-iz yacheykalaridan shaqırıp alınıp atqarıladı.



Kompyuter úsh qıylı maǵlıwmatlar - sanlar, simvollar qatarı hám logikalıq bahalar menen jumıs penen kóredi. Sanlı bahalar tiykarınan ekkili sanlar formasında ańlatpalanadı.

Sanı shegaralanǵan nomerler járdeminde qálegen sanlardıń ańlatılıw usılı sanaq sisteması dep ataladı. Kúndelik ámeliyatımızda eki sanaq sisteması menen jumıs penenkóremiz: pozitsion hám nopozitsion (pozitsion bolmaǵan ).Pozitsion sanaq sistemasında sannıń hár bir bólme nomeriniń birlik ma`nisi ózgermeytuǵın salmoqqa iye. Bul salmoq xananıń útirge salıstırǵanda tutqan ornı arqalı anıqlanadı. Pozitsion sanaq sistemalarǵa o'nli, ikkili, o'noltilik hám h. sanok sistemaları kiridi. Mısalı, 100, 01 sanında tek eki 1 hám 0 nomerleri isletilip, útirdiń shep tárepindegi 1 júzler sanın anıqlasa, oń daǵı bir bolsa birnin júzden bir úlesi.

Kompyuterde yadında informaciya cifrlı ekilik kod kórinisinde saqlanadı. Sol sebepli kompyuterde kóp muǵdarda yad yacheykalari hám registrlar bar. Óz gezeginde yacheykalar hám registrlar yad elementlerinen shólkemlesken.

Bunday element eki turaqlı teń salmaqlılıq jaǵdayǵa iye bolǵan apparat bolıp (kondensator zaryadlanǵan yamasa razryadlanǵan, tranzistor ashıq yamasa jabıq xolatida bolıw, arnawlı yarım ótkezgish material joqarı yamasa tómen qarsıliga egaligi i h.) olardan birewinde bolǵanda elementtiń shıǵıw jolında joqarı satxli kernew payda boladı («1»), ekinshi xolatida bolsa shıǵıw jolında tómen júzeli kernew boladı («0»).

Maǵlıwmatlar formatı kompyuterdiń konstruktsiyasiga baǵlıq bolıp, ózgermeytuǵın yamasa ózgeriwshi bolıwı múmkin. Kompyuter ushın tómendegi informatsiya birligi lazim bolıp tabıladı:

Bıyt - bir ikkili bólme;

báyit - segiz bitdan dúziledi;

sóz - eki bayttan ibarat (16 ekkili bólme);

ekkilangan sóz - tórt bayttan ibarat (32 ekkili bólme);

tórtlengan sóz - segiz bayttan ibarat (64 ekkili bólme);

báyitler qatarı - uzınlıǵı baytqa baylanisli.

Mikroprotsessor ALU operatsiyaların (arifmetik logikalıq birlik (arifmetik logikalıq birlik) hám oǵan jalǵanǵan basqa apparatlar menen almaslaw qábiletine iye bolǵan mikrokompyuter basqarması.Alu yad yamasa kirisiw apparatınan alınǵan maǵlıwmatlar menen arifmetik hám logikalıq operatsiyalardı ámelge asıradı. Dizimnen ótiwler B, C, D, E, H, L hám batareya menen belgilengen dizimge alıwlar. Basqarıw birligi kompyuter ishindegi maǵlıwmatlar hám kórsetpeler aǵımın basqaradi.

Mikroprosessor qanday isleydi?

Mikroprosessor izbe-izlikti ámelge asıradı : úlgi alıw, dekodlash hám keyin jırlaw.

Daslep, kórsetpeler izbe-iz tártipte saqlanadı. Mikroprosessor bul kórsetpelerdi yadlardan aladı, keyin olardı dekodlantiradi hám toqtatıw bayanatı eriwilmaguncha bul kórsetpelerdi atqaradı. Keyinirek ol nátiyjeni shıǵıw portında ekilik formatda jiberedi. Bul processler arasında registratura maǵlıwmatlardı waqtınsha saqlaydı hám Alu esaplaw funktsiyaların atqaradı.

Mikroprotsessorda isletiletuǵın atamalar dizimi

Mikroprosessorda tez-tez isletiletuǵın atamalardıń dizimi:

• Mikroprosessorni túsinetuǵın kórsetpeler kompleksi.

• Ornatıw qábileti - bul bir jollamada qayta islengen bıytlar sanı.