2 лаборатория иши

DOS ga qabul qilingan disk formatlari 

DOS  ning  oldingi  versiyalarida  diskovodga  qaraganda  ancha  kam  disket 

formatlari  ishlatilgan.  2.0  versiyadan  boshlab,  DOS    har  qanday  fizikaviy  disket 

formatlarini  amalda  o’qish    va  yozishga  imkon  beradi.  Bu  imkoniyatlar 

qurilmaning yuklatilgan drayverlar mexanizmi bilan amalga oshiriladi.  Yuklatish 

drayveri  dasturni  mashina  tilida  ko’rsatadi,  u  diskovodni  standart  bo’lmagan 

formaga olib keladi yuklash drayverlari hamda ancha to’lik tafsilotni quyida olish 

mumkin.  Disket  formatlari  xilma  xil.  Shularning  o’zi  etarli  va  ayrim  kam 

uchraydigan formatlar. 

DOS disklarining standart formatlari 

4  ta  ancha  keng  tarqalgan  PC  formatlari  5  dyumli  disket  uchun  IBM  

standart  formatlaridan  boshlaymiz.  Bu  formatlar  disketning  foydalaniladigan 

tomonlarining  soni  (1 yoki 2) va yo’laklardagi sektorlarning soni (8 yoki 9) bilan 

ajralib turadi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jadval 1. 

 

 

 

 

 

 

 

Standart  formatlarning    sababi  4  ta,  oddiy:  IBM  ishonch  hosil  qilish  kerakki, 

operatsion  sistemaning  versiyalari  eski  disketlarni  o’qishga  undaydi.  Birinchi  RS 

lar    bir  tomonlama  disklar  uchun  diskovodlar  bilan  komplektlashadi.  Keyinchalik 

bunday diskovodlar chiqarish to’xtatildi – ularning o’rniga 2 tomonli disklar uchun 

diskovodlar chiqarila boshladi. Biroq DOS ning barcha versiyalari eski mashinalar 

bilan birlashishi uchun 1 tomonli disketlarni o’qishga moslashgan bo’ladi. 

Shartli 

belgilash 

Tomonlari 

  

Sektorlar 

  

Yo’laklar 

  

Hajmi 

(bayt) 

5 – 8 

D –8 

S – 8 

D –9  

1 

2 

1 

2 

8 

8 

9 

9 

40 

40 

40 

40 

160 K 

320 K 

180 K 

360 K 

---

 

19 

Sektorlarning  soni  bilan  ham  xuddi  shunday  tafsilot.  Dastlab  8  sektorli 

format  ishonchli  hisoblanardi,  so’ngra  9  sektorliga  o’tildi,  birok  birlashish  uchun 

eski  format  saqlandi.  Yangi  formatlarning  paydo  bo’lishi  DOS  ning  rivojlanish 

tarixi  bilan  chambarchas  bog’liq.  DOS  1.00  ning  boshlangich  versiyasi  faqat 

bizning  S – 8 tablitsamizda ko’rsatilgan  formatni qo’llab quvvatlardi.  Navbatdagi 

DOS 1.10 versiya D – 8 ni qo’shdi, DOS 2.00 versiya esa S-9 va D –9 ni qo’shdi. 

DOS  2.10  versiyalar  paydo  bo’lishi  bilan  yangi  formatlar  qo’shiladi,  DOS  3.0 

versiyasi  esa  80  yo’lakli  yangi  formatni  olib  keladi,  u  haqida  quyida  ko’rib 

chiqamiz.  

S-8  va  D-9  formatlari  ancha  mashhurlikka  ega  bo’ladi.  S-8  –  kommertsiya 

dasturli  ta`minlashni  tarqatish  uchun,  bu  disketlarni  DOS  versiyasiga  bog’liq 

bo’lmagan holda har qanday mashinada o’qiladi. D-9 – ishchi disketlarning asosiy 

formati bo’lib, bu format doimiy diskovoda  maksimal hajmni ta`minlaydi. S-9 va 

D-8 formatlar unchalik keng tarqalmagan, biroq ayrim hollarda uchraydi.