2 лаборатория иши

 

Rastrli  formatda 

grafik  tasvir  nuqtalar  to’planining  naqshinkor  termasi 

ko’rinishida (nollar va birlar) faylda eslab qolinadi, bu to’plam nuqtalari tasvirning 

displey ekranida aks etishining piksellariga mos keladi. Mashina xotirasida skaner 

bilan yaratilayotgan fayl rastrli formatga 

(bitli karta 

deb ataladigan) ega. Bu faylni 

standart matnli va grafik processorlar bilan taxrir qilish imkoniyati yo’q, negaki bu 

processorlar axborotni naqshinkor tasvirlash bilan ishlay olmaydi. 

 

Vektorli  formatda 

axborot  shriftlar,  belgilar  kodlari,  xat  boshi  va  sh.o’. 

tavsiflari bilan identifikaciyalanadi. Vektorli formatlarning rastrli formatdan asosiy 

farqini  bunday  misolda  ko’rsatish  mumkin:  vektorli  formatda  aylana  radiusi,  o’z 

markazining  koordinatasi,  chiziq  qalinligi  va  tili  bilan  identifikaciyalanadi,  rastrli 

formatda  esa  aylanani  geometrik  shakllantiruvchi  nuqtalarning  oddiygina  ketma-

ket qatorlari saqlanadi. 

 

Yana shuni hisobga olish kerakki, 

bitli karta 

o’zining saqlanishi uchun katta 

xotira sig’imini talab etadi. Demak, o’tkazish qobiliyati millimetrga 10 ta nuqtali 

va nim ranglarni uzatmaydigan (shtrixli tasvir) A4 formatli (204x297 mm) hujjat 1 

---

 

58 

varapshing bitli kartasi xotiraning 1 Mbaytdan ortiqrog’ini band qiladi, shuni o’zi 

esa  qo’l  rangning  16  ta  tusini  amalga  oshirishda  4  Mbaytni,  rangli  yuqori  sifatli 

tasvirni  (High  Color  standarti  -  65536  ta  ranglar)  -  16  Mbaytni  band  qiladi. 

Boshqacha  aytganda,  True  Color  standartini  ishlatganda  va  o’tkazish  qobiliyati 

millimetrga  50  ta  nuqta  bo’lganda, xattoki  bitta  bitli  kartani  saqlash  uchun  MDY 

ning sig’imi etmasligi mumkin. 

 

Bitli  kartani  saqlash  uchun  kerak  bo’ladigan  xotira  sig’imini  qisqartirish 

maqsadida  axborotni  siqishning  (zichligining)  turli  usullari  ishlatiladi.  Eng  ko’p 

tarqalgan  binarli  rastrli  siqish  Group  4  formati  ma’lumotlarni  40:1  gacha  siqish 

koefficientini beradi (qiymatlarning ichida bor narsasiga bog’liq ravishda). Boshqa 

ishlatiladigan  siqish  formatlari:  Group  3,  CUFF  (Compressed  Tagged  Image  File 

Format),  MPEG,  CALS,  BMP,  GIF  va  b.  (bitli  kartalar  fayllari  qisqartma  so’zga 

mos kelgan qisqartmaga ega bo’ladi).