2-Labaratoriya Ksenofont

2-Labaratoriya

1. Ksenofont (Xenophon) (miloddan avvalgi taxminan 430—355 yoki 354) — qad. yunon tarixchisi va davlat arbobi. Afinada boy oilada tugʻilgan, Suqrotning shogirdi. Miloddan avvalgi 401 yil Eron taxti daʼvogari Kichik Kirning Bobilga yurishida qatvashgan. Kir halok boʻlgach, Kichik Osiyo, Qora dengiz sohillariga chekinayotgan 10000 kishilik yunon qoʻshiniga rahbarlik qilgan (bu voqealarni u "Anabasis" asarida tasvirlagan). Ksenofont yunon tarixchisi Fukidid acarining davomi boʻlgan "Yunoniston tarixi"(7 kitobdan iborat) hamda iqtisod, falsafa va harbiy sohaga oid asarlar yozgan.

Ksenofont (eramizdan oldingi 430 - 355). Uning iktsodietga bagishlangan asari «Uy tuzilishi». U xujalikni ratsional olib borish tarafdori bulgan, uy tuzilishiga birinchi bulib fan sifatida karagan.

Ksenofont xujalikka isteʼmol kiymati, natural xujalik nuktai nazaridan yendashgan. Dexkonchilikni xujalik xaetining asosi deb xisoblagan. Xunarmandchilikni mensimaslik bor unda. Shunday yashash kerakki, ortikcha kolishi kerak, shu paytda boyish mumkin deydi. Kul mexnati unumini oshirish uchun:

a) jazolash;

b) yaxshi umomala kilish kerak, deydi.

Kulni moddiy va maʼnaviy ragbatlantirish kerak, deydi. Kullar urtasida musobaka kilish uchun sharoit yaratish kerak deydi. Birinchi bulib u, mexnat taksimotining ijobiy tomonini analiz kilgan. U birinchi bulib, tovarning 2 yeklama xarakteri: isteʼmol kiymati va kiymati (almashuv kiymati) ga eʼtibor bergan. Ksenofont pulga salbiy munosabatda bulgan.

Platon (Аflotun) (eramizdan oldingi 427 - 347) uzining ideal jamiyati - davlatida mexnat taksimotiga karab (imkoniyatiga karab) jamiyat aʼzolarini kuyidagi toifalarga buladi: faylasuflar, xarbiylar, xunarmand va mayda savdogarlar. Kullar esa xisobga kirmagan xam. Faylasuflar va xarbiylar uchun xususiy mulk yuk kilinishi kerak, «kommunizm» (xatto xotinlarning umumiyligiga) kilish kerak deydi. Uy va yerlarning teng taksimchilik printsiplarini yeklab chikkan, ammo tabakalarni inobatga olib, yaʼni yukori tabaka kuprok, past tabaka kamrok berish kerak deydi. Platon birinchi bulib tovarlarning bir-biri bilan pul orkali ayirboshlanib, bir-biriga tenglashtirilishini yezadi. Karzga tovar olish, sudxurlikka u salbiy karagan.