2-kurs studenti Perdebaeva Aykúmisdıń Sanlı hám xabar texnologiyaları páninen

Ómirlik cikl túsinigi hám onı jaratıw basqıshları

Informaciya sistemasın jaratıw kópshilik zamanagóy kárxanalarda, olardıń qanday biznes penen shuǵıllanıwınan qaramastan, sheshiliwi tiyis bolǵan mashqala bolıp tabıladı. “Informaciya sisteması” termini biznes júrgiziwdi jeńillestiriwshi yamasa “avtomatlastırıwshı” programmalıq ónimler klasına kiredi. Tiyisli programma, eger ol birden artıq (birpara jaǵdaylarda izbe-iz, geyde bolsa parallel) funkciyani atqarsa, “sistema” dep ataladı. Eger sistema biznesti informaciya menen támiyinlew arqalı qollap-quwatlasa, “informaciya sisteması” dep ataladı. Mısalı, baza xojalıǵın qollap-quwatlaytuǵın informaciya sistemaları bazaǵa tovarlar kelip túsiwi, qarıydarǵa tovarlar beriliwin gúzetip turadı, bazada hár bir ónimniń zárúrli muǵdarı bar ekenligin qadaǵalaydı.
Ulıwma jaǵdayda informaciya texnologiyaların jaratıw procesi eki kózqarasqa tiykarlanadı:

• 
  tiykarǵı jumıs aǵısları, orınlawshılar, háreketler izbe-izligin anıqlaw;
  
• 
  informaciya texnologiyalarınıń ómirlik cikli, yaǵnıy onı jaratıw waqıtı dawamında tákirarlanıwshı processlerdi anıqlaw.
  

Informaciya ómir cikli túsinigi informaciya sistemaların proektlestiriw metodologiyasınıń tiykarǵı túsiniklerinen biri bolıp esaplanadı. Informaciya sistemalarınıń ómir cikli úzliksiz processdan ibarat bolıp ómir cikli informaciya sistemasın jaratıw haqqında qarar qabıl etilgen waqıttan baslanadı hám pútkilley ekspluataciyadan alıp taslaw menen tamamlanadı. Informaciya ómir cikli bul, sonday sistemaǵa zárúrat júzege kelgennen baslap, paydalanıwshılar tárepinen tutınıwdan tolıq shıqqan waqıttı óz ishine alǵan, olardıń jaratılıw hám paydalanıw dáwiri túsiniledi. Bul cikl programmalıq támiynattı jaratıw hám islep shıǵıw procesi bolıp tabıladı.
Ómir cikli modeli degende pútkil ómir cikli dawamında atqarılatuǵın másele, háreket hám processlerdi atqarılıw izbe-izligin hám olar arasındaǵı baylanıstı anıqlawshı struktura túsiniledi.
Sistemalardı jaratıw procesi sistemalardıń jaratılıw dáwiri (system development life cycle) yamasa házirgi terminde ómir cikli dep ataladı, sebebi bul process menen baylanısqan xızmetler dawamlı bolıp tabıladı. Sistemalardıń jaratılıwında jol qoyılǵan qáte qanshelli kesh anıqlansa, sonshalıq onı ońlaw qımbatqa túsedi, sebebi aldın orınlanǵan jumıslar da kórip shıǵilıwı zárúr boladı. Áne sol sebepli de sistemalar jaratılıwı procesin basqıshlarǵa bólip, sistemalar jaratıwda málim metodlar islep shıǵılǵan.
Dástúriy sistemalardı jaratıw tómendegi basqıshlardan ibarat:

• 
  sistemanı oyda sáwlelendiriw;
  
• 
  sistema analizi;
  
• 
  sistema dizaynın jaratıw;
  
• 
  sistemanıń ámelde jaratılıwı;
  
• 
  sistemanıń ámelde qóllanıw basqıshı.