2-kurs, кечки O‘quv-uslubiy majmua bilim sohasi

Sifatlarning tasniflanishi

Semantik-grammatik xususiyatlar hamda nutqdagi funksio­nal vazifalarga ko‘ra xitoy tilidagi sifatlar ikkita sinfga bo‘li­nadi: asl (tub) sifatlar va nisbiy sifatlar.

Asl (tub) sifatlar predmetning asl belgisini ifoda­lay­di: 红 hong qizil; 绿 lü yashil; 甜 tian shirin; 酸 suan nordon; 美丽 meili chiroyli; 老 lao keksa, qari; 大 da katta; 好 hao yaxshi; 快 kuai tez; 可怕 kepa qo‘rqinchli, dahshatli.

Ushbu sinfga tegishli sifatlar zamonda o‘zgaruvchan va modal shakllarni ifodalaydi. Bundan tashqari, ular ko‘pincha ikki­la­nish shaklida ham qo‘llaniladi. Miqdor-daraja ravishlari bilan birgalikda asl (tub) sifatlar asl belgining shiddati (inten­sivligi)ni ko‘rsatadi. 一点 yidian, 一些 yixie ozgina, sal bo‘lsa, 一倍 yibei ikki barovar so‘zlari bilan birga kelishi mumkin. Bundan tashqari, ular ba’zi bir yordamchi (ko‘makchi) fe’llar bilan ham birga kelishi mumkin.

Nisbiy sifatlar predmetning nisbiy belgisini bildira­di: 左 zuo chap, 右 you o‘ng, 横 heng gorizontal, 竖 shu vertikal, 真 zhen haqiqiy, 假 jia soxta, qalbaki, 科学 kexue ilmiy, 基本 jiben asosiy. Asl (tub) sifatlardan farqli ravishda bu turdagi sifatlar zamonda o‘zgaruvchan va modal shakllarni hamda ikki­lanish shaklini hosil qilmaydi. Juda kam holatlarda miqdor-daraja ravishlari va 一点儿 yi dianr so‘zi kabilar bilan qo‘l­la­niladi. Ushbu holatlar mazkur sinfning sintaktik valentligi­dagi chegaralanganligini isbotlaydi. Gapda nisbiy sifatlar ko‘pincha aniqlovchi vazifasida, juda ham kam holatlarda kesim vazifasida kelishi mumkin.