2. Keramika nima. Fayans olish va sirkorlik sirlari. Keramika

Texnika keramikasi mahsulotlarining ishlatilish sohalari.

Yuqorida keltirilgan 6-jadvalda texnika keramikasini qo‘llanuvchi

asosiy oblastlar keltirilgan. Alyuminiy oksidli keramika olovbar-dosh materiali, vakuumli texnika detali, kimyoviy turg‘un va elektro-izolyasiya mahsuloti sifatida ishlatiladi. Sirkoniy oksidli keramika-dan olovbardosh material va konstruksion keramika buyumi sifatida foydalaniladi. Berilliy, toriy va uran oksidli keramika yadro energetikasining asosini tashkil etadi. Karbid, nitrid, borid va silitsidlar asosida esa elektrqizdirgichlar yasaladi va konstruksion detallar olinadi.
Texnika keramikasi mahsulotlari instrumental materiallar sifati-da ham keng qo‘llaniladi. Sintetik olmos poroshogi va bor nitridining zich modifikatsiyalarini yuqori bosim ostida kuydirish yo‘li bilan yuqo-ri qattiqlikka ega bo‘lgan polikristall materiallari olinadi. Bunday materiallar kesuvchi instrument sifatida ishlatiladi. Si-Al-O-N siste-masidagi massalarni Al, Mg, Be, Y, Ti, Zr elementlari bilan modifitsirovkalash orqali esa yuqoridagilardan ham afzalroq kesish uchun xizmat kiluvchi instrumentlar yasalmoqda va ishlatilmoqda.
6-jadval
Kuydirilgan BeO oksididan turli usullarda tayyorlangan buyumlarning xossalari

Shakllash usuli	Kuydirish VeO zichligi
	g/sm^3	%
Suvli shlikerdan kuyish	2,7-2,85	90
Chuzish	2,85-2,9	95
Kuruq usulda presslash	2,9-2,95	97
Bosim ostida kuyish	2,9-2,95	97-98
Issiq usulda presslash	3-3,01	99

7-jadval
Sintetik mullitning pishish haroratiga baʼzi qo‘shimchalarning taʼsiri

Qo‘shimcha	Og‘irlik bo‘yicha qo‘-shimcha miqdori,%	Pishish xarorati, ^oS	Pishish oraligi, grad.	Pishish xaroratini pasayishi, grad.
Qo‘shimchasiz	-	1590	100-150	-
MgO	1 2	1510 1450	110 70	80 140
CaO	1 2	1520 1470	110 70	70 120
MgO+CaO	2	1410	70	180
MnO	1 2	1520 1470	110 100	70 120

Texnika keramikasi mahsulotlarini texnikada qo‘llash Yaponiya, AQSH, Germaniya, Fransiya, Janubiy Koreya kabi davlatlarda jadal surʼatlarda amalga oshirilmoqda. Jumladan 2010 yilga kelib Yaponiyada issiqlik dvigatellarining 40% keramikaga almashtiriladi. AQSH da bu raqam 25% ni, Germaniyada 10% ni tashkil etadi. Umuman olganda AQSH da konstruksion keramika mahsulotlarining 35-38% ni, Yaponiyada esa elektronika uchun mo‘ljallangan keramikaning 48% tini dunyo bozoriga yetkazib berish mo‘ljallangan. Yuqorida nomi ko‘rsatilgan mamlakatlarda yangi keramika mahsulotlarining yillik xajmiy o‘sishi 14-27% ni tashkil qilishi rejalashtirilgan. Yana bu mamlakatlarda texnika keramikasi mahsulotlarining yangi funksional vazifalari ham aniqlanmoqda.