2-ижодий иш топшириқлари 1-топшириқ. “Ислом таълимоти асослари” мавзусидан келиб чиқиб 10-та сўз ёзинг ва уларни изоҳланг

Molikiylik (arabcha: مالكي‎) — sunniylikdagi diniy-huquqiy mazhablardan biri. Molik Ibn Anas asos solgan.	Molikiylik Madinada paydo boʻldi, Arabiston yarim oroliga, keyin Misr, Shimoliy Afrika va Andalusiyaga tarqaldi.
Molik ibn Anasning „al-Muvattaʼ“ (ommaviy, barchaga tushunarli maʼnosida) asari molikiylik taʼlimotining asosiy manbai hisoblanadi. Molikiylik tarafdorlari Muhammad paygʻambar hayotligi vaqtida ilk islomda shakllangan fiqh meʼyorlarini tan oladi, fiqhning asosiy manbai sifatida Qurʼon va sunnaga tayanadi, Madinaning savodli aholisi yakdillik bilan maʼqullagan qoidalarnigina ijmo deb hisoblaydi. Shu bilan birga musulmonlarning umumiy manfaatlariga javob beruvchi shariat hukmlariga monelik qilmaydi. Hozirgi vaqtda ham bu mazhab qoidalarining Marokash, Tunis, Jazoir va Liviya nikoh-oila va mulkka oid huquqiga sezilarli taʼsiri bor. U Liviyaning bir qancha jinoyat qonunlari asosini tashkil etadi.
SHOFIYLIK	Sunniylikdagi uchinchi diniy- huquqiy mazhab – shofiylik bo’lib , uning asoschisi Abu Abdulloh Muhammad ibn Idris ibn Abbos ash-Shof’iy (767-820) Shof’iylik Qur’on va Sunnaga yagona manba sifatida haraydi.	Bag'dod mashhurlarning o'quv doirasiga qo'shilish Shofi o'qituvchi Ibn Fadlan. Bog'dod al-Amidi o'qishlarini nazariy huquqshunoslikka bag'ishladi va u shofiylik maktabidan Hanbaliy maktabidan ko'chib o'tdi.^[5] Ibn Fadlan al-Amidiyning ta'siri bilan bir qatorda Ash'ari ilohiyotiga qiziqishi tufayli Shofi maktabiga qo'shilishga undadi.^[6] Bag'dodda al-Amidi ham o'qigan falsafa dan Nasroniy o'qituvchi. U o'qishi uchun juda ko'p tanqidlarga uchragan, chunki falsafa o'sha davrdagi musulmon ulamolariga yoqmagan. U ko'proq mehmondo'st muhitni qidirib Suriyaga ko'chib o'tdi, ammo davom etdi Misr bir xil qiyinchiliklarga duch kelganidan keyin. Misrda Al-Amidi shuhrat qozondi, lekin tengdoshlari uni bid'atchilik, ratsionalistik usullardan foydalanganligi sababli uni haqorat qilishga urinishlari uni yana bir bor harakat qilishga undadi. U Damashqqa ko'chib o'tdi va u erda eng mashhur asarlarini yaratdi Islom huquqshunosligi Al-ihkam fi usul al-ahkam (Inkam) va Muntaha.^[5]	Shofiylikka ko’ra, sunna Qur’onni to’ldiradi, halos, sunnaning o’zi qiyoslab o’rtacha hukm chiharish uchun asos bo’lolmaydi. Ular ijmo’dan foydalanishga katta e’tibor beradilar. Hozirda 27 foiz musulmonlar shof’iy mazhabi yo’lidan bormoqdalar.
XANBALILIK	Sunnalikdagi turtinchi mazhab Hanbaliyadir. Uning asoschisi Abu Abdulloh Ahmad ibn hanbal (780-855) dir.	. Faqat 9-asrning 2-yarmida arab xalifali-gida muʼtaziliylarning va ilohiyot -yeohasidagi hurfikrlilikning taʼqib ostiga olinishi tufayli H. taʼsiri birmuncha kengaygan va 12-asrda mustaqil mazhabga aylangan. 10-asrda Eron-da, 11-asrdan 15-asrgacha Suriya va Fala-stinda H. izdoshlari koʻp boʻlgan. Undan keyingi asrlarda H. tarafdorlari yana kamayib ketgan. Hozirda H. Sau-diya Arabistonda rasman eʼtirof etilgan, boshqa mamlakatlarda kam uchraydi.	Bu mazhab huquq tizimining o’ta torligi, har qanday ko’rinishdagi “yangilik”kadiniy masalalarda erkin fikr yuritishga qarshiligi, shariat me’yorlariga qat’iy, hech qanday o’zgarishsiz amal qilishi bilan ajralib turadi.Mazkur mazhabda Qur’oni karim va hadislarni erkin talqin etishdagi har qanday urinishlar qoralanadi. Hozirda barcha musulmonlarning 1,5 foizi hanbaliya mazhabidadir.

3-topshiriq

SHIYALIK YONALISHIDAGI MAZHABLARNI JADVAL ASOSIDA TOLDIRING

MAZHABLAR	ASOSCHISI	TARGIB ETILGAN HUDUDLARI	DINIY TALIMOTI
ISMOILIYLAR	. Abbosiylarga qarshi kurashni davom ettirish tarafdori bo'lgan bir guruh shialar oltinchi imom Ja'far as-Sodiqning katta o'g'li Ismoil atrofiga jipslashdilar. IX asr oxirlariga kelib,   ismoiliy   oqimi   mustaqil   mazhab   sifatida   tashkil   topdi