2 II. Asosiy qism

2.2. BALIQLAR TUZILISHINING UMUMIY TAVSIFI.
Gavdasining shakli – umrtqalilar sinfi ichida turi juda ko’p bo’lgan baliqlarning gavda shakllari nihoyatda xilma-xildir. Bularning ichida tez va chaqqon suzishga moslashib, gavdasining ikki yon tomoni birmuncha qisilgan duksimon shakl-baliqlar uchun eng tipik shakldir. Odatda pelagik baliqlar, ya’ni butun umrini suv ichida aktiv ravishda suzib o’tkazadigan baliqlarning gavdasi shunday shaklda tuzilgan bo’ladi.
Pelagik baliqlarning juda ko’pchiligida proporstional o’sgan suzgich qanotlari bo’ladi. Lekin suvdan otilib chiqib havoda 100 m dan ko’proq joyga parvoz qilib uchib borishga layoqatlangan ugor baliqlarning ko’krak suzgich qanotlari uzun va keng bo’ladi. Juda kamdan-kam baliqlar suv bilan suzib yurib hayot kechiradi, ularning gavdasi ham turli-tuman bo’ladi. Masalan: oy baliq (mola-mola)ning gavdasi baland, ikki yon tomonidan qisilgan bo’lib, dum suzgich qanoti bo’lmaydi, orqa suzgich qanoti bilan qorin suzgich qanoti bilan anal suzgich qanoti tor va uzun bo’ladi. Kambalalarning gavdasi ikki yon tomonidan qisilgan bo’lib, uzun orqa va qorin suzgich qanotlari bilan o’ralgan ko’zlari baliq bosib yotadigan tomonining qarama-qarshi tomoniga joylashgan, yoki ugorlar tanasi xuddi ilonga o’xshaydi, hatto ba’zi turlari dengiz toychalari suv osti o’tlarida yuksak dumlari bilan yopishib yashaydi.
Teri qoplaichlari – Baliqlarning teri qoplaichlari umumiy tuzilishi belgilari bilan xarakterlanadi: ularning epidermasida talaygina bir xo’jayrali bezlari bo’lganligi uchun shilimshiq modda bilan qoplangan. Baliqlarning teri bezlari boshqa barcha umrtqalardagidek epidermisdan hosil bo’ladi. Teri bezlarining ichida shilimshiqni bevosita tashqariga ajratadigan qadoqsimon bezlar hammadan ko’pdir.
Tangachalari - Baliqlarning tangachalari hamisha chin teri koriumdan hosil bo’ladi. Baliq tangchalarining uchta asosiy tipi bor.

1. 
   plakoid
   
2. 
   ganoid
   
3. 
   suyak