2 II. Asosiy qism

Baliqlarning jinsiy etilishi – turlariga qarab turli yoshlarda kuzatiladi.
Masalan: Hamsa baliida 1 yoshda, karp simon va okunsimonlarda 3-4 yoshda, osyotr va sevryuga 10-15 yoshga, beluga 14-17yoshda hatto 20yoshda kuzatiladi. Bizning sharoitimizda yashaydigan chuchuk suv baliqlarning ko’p qismi yilning iliq faslida ikra tashlaydi bundan (cho’rtak - erta bahorda, nalim-qishda) mustasnodir. Ikra tashlash vaqti kelganda baliqlarda anchagina o’zgarishlar seziladi, ularning rangi o’zgaradi, tanasining ba’zi qismlarida o’zgarish yuz beradi.
Masalan: garbushada ikra tashlash vaqtida tanada kumush-qo’nir, qora dolar hosil bo’ladi.
Ko’pgina baliqlar o’rchishdan oldin uzoq uzoq masofalarni bosib o’tadi.
Baliqlar migrastiyasi uch xil bo’ladi asosan.
1. O’rchish migrastiyasi - bunda baliqlar o’rchish uchun dengizdan daryoga, ba’zilari esa daryodan dengizga chiqadi. Ba’zi baliqlar jumladan tipik dengiz baliqlari esa dengizdan dengiz qiroqlariga, suv ustidan suv ostiga tushadi. Bular treska, piksha va boshqalar. Ba’zi baliqlar o’rchish uchun minglab kilometrlab yo’l bosadilar.
Masalan: keta (2000 km dan ortiq) nerka (4 mingdan).
Evropa daryo ugori Atlantika okeanining arbiy qiroigacha o’rchish uchun boradi.
2. Ovqatlanish migrastiyasi - Ba’zi baliqlar ovqat izlab ko’chib yuradilar.
Masalan: Sevryuga ovqat izlab Kura daryosida Kaspiy dengiziga, treska esa Shimoliy muz okeani dengizlaridan Tinch okeaniga o’tadi.
3. Qishlash migrastiyasi - Baliqlarning ko’pgina turlari qishda juda kam harakat qiladi va mudroq xolatda keladi. Masalan: Kambala balii yilning issiq fasllarida butun Pyotr I qo’ltiiga tarqalgan bo’lsa qishda esa bir joyda to’planadi.
BALIQLAR KO’PAYISHI
Baliqlarning ko’p turlari ayrim jinslidir. Urulanish tashqi suvda bo’ladi. Baliqlar juda ko’plab suvga ikra tashlaydi. Baliqlar qancha ikra tashlashi ularni avlodiga amxo’rlik qilish bilan xarakterlanadi. Ba’zi baliqlar tuxumini maxsus yamalarga ko’yadi, ba’zilari esa suv osti qumlari, balchiqlar ostiga qo’yadi shuning uchun (garbusha 1-2 ming ikra, keta 2-5 ming ikra, semga 6-20 ming ikra tashlaydi. Sevryuga – 400 ming, osyotr 400-2500 ming, beluga 300-800 ming, sudak 300-900 ming, sazan 400-1500 ming, treska 2500-10 mlngacha ikra tashlaydi).
Baliqlarni yoshi turlicha bo’ladi. Masalan: beluga – 100 yilgacha, kambalalar 60 yilgacha sazon 16 yilgacha yashagani ma’lum.