2-Farg’ona ijtimoiy-iqtisodiyot kolleji “Iqtisod” kafedrasi o’qituvchisi D. Yusupovaning “Pul muomalasi va kredit” fanidan

4. Korxonalarda tayyor mahsulotlarni sotish jarayoni hisobi.

• Tayyor mahsulot deb,barcha ishlov operatsiyalaridan ugib,tayyor xoliga keltirilgan, belgilangan davlat standarta yoki texnik talablarga javob beradigan, korxona texnik nazorati xodimlari tomonidan qabul qilingan mahsulotga aytiladi. Uning tarkibiga buyurtmachilar korxonalar uchun bajarilgan ish, xizmatlar hamda ushbu korxonaga qarashli ishlab chqarishdan tashqari xo’jaliklar uchun bajarilgan ish va xizmatlar kiritiladi.
• Ombordan tayyor mahsulotlar xaridorlarga korxonaning sotish bo’limi buyrugiga asosan junatiladi. Mahsulotni sotish xaridor korxonalar bilan to’zilgan shartnoma va junatish grafigiga asosan amalga oshiriladi.
• Korxonaning moliya bo’limi yoki buxgalteriya xaridor korxona nomiga schyot-to’lov- talabnoma hujjatini yozib.tovar sotuvchi korxonaga xizmat ko’rsatadigan bankka topshiradi.
• To’lov talabnoma mol yetkazib beruvchining schyot fakturaga mos ravishda ortib junatilgan mahsulot qiymati uchun xaridorning hisob kitob raqamidan pulni o’tkazib berish to’q’risida bankga bergan buyrugidir.
• Schyot-faktura yoki to’lov talabnomasining alohida bulinmasida idish va kadoklash qiymati hamda xaridor tomonidan to’lanadigan temir yo’l tarifi bo’yicha summa ko’rsatiladi.

• www.arxiv.uz

Franko-ombor mol yetkazib beruvchi. Bunda mahsulot ortib junatish bilan bogliq bo’lgan barcha xarajatlarni mol yetkazib beruvchi korxona to’lov talabnomasiga kushadi. (ombordagi ortish tushirish xarajatlarining qiymati,temir yo’l ta'rifi va yetkazib berish xarajatlari).

• Franko-ombor mol yetkazib beruvchi. Bunda mahsulot ortib junatish bilan bogliq bo’lgan barcha xarajatlarni mol yetkazib beruvchi korxona to’lov talabnomasiga kushadi. (ombordagi ortish tushirish xarajatlarining qiymati,temir yo’l ta'rifi va yetkazib berish xarajatlari).
• Franko-stantsiya junatish shunday narxki.u mol yetkazib beruvchi to’lov talabnomasining summasi, temir yo’l ta'rifi va mahsulotni vagonga ortish xarajatlari yig’indisidan iboratdir.
• Belgilangan stantsiyagacha franko-vagon shunday narxki,bunda mol yetkazib beruvchi to’lov talabnomasiga faqat temir yo’l tarifi summasini kushadi.
• Belgilangan stantsiyagacha franko Bunda junatish bo’yicha barcha xarajatlar temir yo’l ta'rifi qo’shilgan holda mol yetkazib beruvchi tomonidan to’lanadi.
• Franko-ombor xaridor turida mol yetkazib beruvchi ko’rsatilgan xarajatlardan tashqari xaridorning stantsiyadagi ortib tushirish ishlari,uning ombordagi va omborga yetkazib berish ishlari bo’yicha xarajatlarni tulaydi.
• Xaridorlarga sotilayotgan tayyor mahsulotlarga qo’shilgan qiymat solig’i kushib sotiladi. Qo’shilgan qiymat solig’i hujjatlarda alohida qayd etiladi. Xaridorlarga sotilgan tayyor mahsulotlarga quyidagi buxgalteriya provodkasi to’ziladi:

• www.arxiv.uz