2-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Umumiy tabiiy geografiyaning asosiy muammolari. Maqsad

2-topshiriq.Geografik qobiqning xususiyatlarini tushuntiring
Uslubiy ko’rsatma. Mavzu bo’yicha tarqatma matn bilan tarnishing
2-topshiriq.Geografik qobiqning xususiyatlari quyidagilardan iborat.

1. 
   Geografik qobiqda moddalar bir davrning o‘zida uch fizik xolatda ( qattiq,suyuq, gazsimon) bo‘lib doimo bir-biriga o‘tib turadi, shu bilan birga sifat jixatidan farqlanuvchi to‘rtta sferadan tashkil topgan. O‘z navbatida, har bir sfera mustaqil komponentlarga ega.
   
2. 
   Geografik qobiq yaxlit moddiy tizim sifatida fazo va yerning ichki qismi bilan doimo modda va energiya almashinuvi orqali aloqadadir. Geografik qobiqning issiqlik manbai asosan Quyosh radiatsiyasi, qisman yerning ichki qismidan chiqayotgan issiqlikdir. Shuningdek Geografik qobiqqa yiliga fazodan 10mln. tonna xar xil moddalar tushib turadi. Aksincha, geografik qobiqdan ko‘tarilgan yengil gazlar atmosferaning yuqori qatlamiga ko‘tarilib so‘ngra sayyoralararo bo‘shliqqa tarqalib ketadi.
   
3. 
   Geografik qobiq tabiatda ritmiklik xususiyati mavjud. Tabiatda ritmiklik ikki xil- davriylik va siklik shaklida mavjud..
   
4. 
   Geografik qobiqning sferalari bir-biridan ajralgan holda emas, balki o‘zaro uzviy aloqada va rivojlanishga ega bo‘lgan go‘yo bir yaxlit zanjirdir. Shu sababli agar uning biror qismiga ta’sir etib, noto‘g‘ri o‘zgartirilsa, qolgan komponentlar tabiiy xolatida ham o‘zgarishlar yuz berishi mumkin. Masalan, so‘ngi yillarda Geografik qobiq unsuri hisoblangan o‘rmonlarni betartib kesib yuborish tufayli uning maydoni 20 % ga qisqardi, oqibatda 2 mlrd. gektar maydondagi tuproq eroziyaga duchor bo‘ladi.
   
5. 
   Yerning sharsimonligi tufayli uning yuzasida energiyaning notekis taqsimlanganligi quriqlik va suvlarning bir xil joylashmaganligi rel’ef shakllarining har xilligi, muz va qorlarning mavjudligi Geografik qobiqni sayyoramiz yuzasining hamma qismida bir xil bo‘lmasligiga sabab bo‘lgan.
   
6. 
   Geografik qobiqning yana bir xususiyati unda organik hayotning mavjudligidadir. Organik hayotning vujudga kelishi esa geosferalar tabiiy holatida o‘zgarishlar bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Organik hayot geografik qobiqdagi tabiiy muvozanatni doimo o‘zgartirib turuvchi omil xisoblanadi.Geografik qobiqda zakovatli insonning vujudga kelishi, uning rivojlanishiga eng yuqori bosqichidir