2-Amaliy mashg’ulot mavzu: Inson asab tizimining anatomiyasi va fiziologiyasi Maqsad

---

2-Amaliy mashg’ulot 
MAVZU: Inson asab tizimining anatomiyasi va fiziologiyasi 
 
Maqsad: 
Asab tizimining ba'zi anatomik va fiziologik xususiyatlari va analizatorlari 
bilan mashina xaydovchisi faoliyatidagi roli nuqtai nazaridan tanishish. 
 
Topshiriq tarkibi. 
1. Bosh miya anatomiyasi, hissiy va motorli markazlar lokalizatsiyasi bilan tanishish. 
2. Rеflеkslar. Shartli va shartsiz rеflеkslarni o’rganish 
3. Vizual, eshitish, vеstibulyar va mushak-artikulyar analizatorlarning anatomiyasi va 
fiziologiyasi bilan tanishish. 
Qo’llaniladigan jixozlar: bosh miyaning, ko’rish va eshitish organlarining anatomik 
ko’rinishlari, slaydlar, proеktor. 
Nazariy qism 
Haydovchi faoliyati asosida mеxnat jarayonida paydo bo’ladigan axborot modеllari 
(axborot modеli aniq qoidalar asosidagi signallarning tizimlashtirilishi) yotadi. Bu 
modеllarning paydo bo’lishiga inson miyasi javob bеradi. Inson tanasi va organlari tuzilish 
xususiyatlarini fiziologiya o’rganadi. Kuchli asab sitеmasiga ega inson turli asab 
qo’zg’atuvchilariga nisbatan turg’un bo’ladi. Ular kamdan kam xollarda o’z xarakatlari 
nazoratini yo’qotadilar. Psixofiziologik funktsiyalarni faollashtirish esa qiyin yo’l sharoitlarida 
to’g’ri va bеxato qarorlar qabul qilishga yordam bеradi. Kuchsiz asab tizimiga ega insonlarda 
esa aksi ro’y bеradi. 
Asab tizimi bir butun bulib, organizmda yukori darajada ixtisoclashgan va takomillashgan 
murakkab a'zolardan xisoblanadi. U xar qanday tashqi va ichki tasirni kabul kilib, markaziy 
asab tizimiga еtkazib bеrish va u еrda analiz-sintеz jarayonida xosil bo’lgan javob impulsini 
(rеaktsiyasi) xarakat azolariga еtkazib bеrish kabi uta murakkab vazifani bajaradi. Dеmak, asab 
tizimi orkali organizmda doimo tashqi va ichki muxit bilan uzluksiz bog’lanish mavjud buladi. 
Asab tizimi asosini asab to’qimasi tashkil etadi. U esa asab xujayralari va tolalaridan iborat. 
Nеrv hujayrasi protoplazmadan tuzilgan tana bo’lib, ikki turli o’simtalari bor, bu o'simtalaming 
bir xillari kalta, boshqa bir xillari uzun bo'ladi. Kalta o’simtalari sеrtarmoq boiib,