2- мавзу: Умумий овқатланиш корхоналари ва уларнинг таснифланиши

2- Мавзу: Умумий овқатланиш корхоналари ва уларнинг таснифланиши

• Умумий овқатланиш корхоналарининг тавсифи.
• Умумий овқатланиш корхоналарининг турлари.
• Умумий овқатланиш корхоналарининг тоифалари.
• Умумий овқатланиш корхоналарини жойлаштириш тамоиллари.

1. Умумий овқатланиш корхоналарининг тавсифи

Умумий овқатланиш корхоналари-пазандалик маҳсулотларини тайёрлайдиган ва уларни мижозларга етказиб беришни ташкил этадиган маскандир. Ишлаб чиқариш фаолияти турига қараб умумий овқатланиш корхоналари қуйидагиларга бўлинади: ресторан, кафе, бар, буфет, тамаддихона, ошхона ва бошқалар. Корхона ишлаб чиқаришни тўла амалга оширган ҳолда хомашёни қайта ишлайди, чала тайёр ва тайёр маҳсулот ишлаб чиқаради, сўнгра ўзлари залларда, буфет ва таомлар магазинларида уларни сотади. Турлари, жойлашган жойи, моддий-техника жиҳозланиш даражаси ва ҳажмига қараб умумий овқатланиш корхоналари турлар ва синфларга бўлинади.

• Fabrika-oshxona – yirik, mexanizatsiyalashgan korxona, o‘zi mahsulot ishlab chiqaradi, ovqat va qandolat mahsulotlari tayyorlaydi. Chala tayyor mahsulot ishlab chiqaruvchi maxsus sexlar magazinlarni chala tayyor go‘sht, baliq, sabzavot bilan ta’minlaydi.

• Ovqatlantirish kombinati – yirik birlashma, uning tarkibiga: fabrikalar, oshxona, restoran, kafe, tamaddixonalar, ovqat magazinlari kiradi. Ovqatlantirish kombinati boshqa korxonalar chakana savdo, ovqat magazinlari uchun ham chala tayyor mahsulotlar tayyorlab beradi. Ovqatlantirish kombinatlari odatda yirik ishlab chiqarish korxonalari, birlashmalar, oliy o‘quv yurtlari qoshida tashkil etiladi. Tayyorlovchi fabrika odatda alohida binoda joylashgan bo‘ladi va yo‘lak bilan oshxonalarga birlashtiriladi.

Korxonaning turini belgilashda quyidagilar e’tiborga olinadi:

• realizatsiya qilinadigan mahsulotlar assortimenti, ularni tayyorlashdagi turli-tumanlik va murakkablik;
• texnik jihozlanish – moddiy baza, injener-texnik jihoz va uskunalar bilan ta’minlanganligi, bino tizimi, arxitektura-rejalanishi va hokazo;
• xizmat qilish usullari;
• xodimlarning malakasi;
• xizmat ko‘rsatish sifati va madaniyati, binoning ichki bezagi, ahloq-odob, muomala, estetika va h.k.