2- мавзу. Буғдой биологияси ва етиштириш технологияси

КУЗГИ БУҒДОЙ НАВЛАРИНИ ЖОЙЛАШТИРИШ

• Ўзбекистонда кузги буғдой навлари ҳар бир вилоятнинг тупроқ ва иқлим шароитини ҳисобга олган ҳолда минтақалар ва ҳудудлар бўйича тақсимлаб экиш тавсия этилади.
• Тоғ ва тоғ олди ҳудудлар буғдойнинг тиним даври қисқа бўлган эртапишар Чиллаки, Замин-1, Яксарт, Интенсивная навларини жойлаштириш мақсадга мувофиқ.
• Шимолий минтақада совуққа ва қишга чидамлилиги юқори бўлган серҳосил интенсив типдаги Краснодар-99, Москвич, Фортуна, Саидазиз, Матонат, Андижон-4 навларини экиш тавсия этилади.
• Марказий минтақанинг ярим текислик ҳудудлар ўрта ва кечпишар навлардан Гром, Таня, Сила, Аср, Дурдона, Ёнбош, Андижон-4 навларини экиш мақсадга мувофиқ.
• Жанубий минтақада иссиққа ва курғоқчиликка чидамли бўлган интенсив типдаги Есаул, Таня, Грация, Нота, Яксарт, Эломон, Ғозғон навларини экиш тавсия этилади.

Буғдой биринчи бўлиб, қадимги неолит давридан хонакалаштирилган ўсимликлардан ҳисобланади.

• БУҒДОЙНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШИ ВА ТАРҚАЛИШИ

• Буғдой биринчи бўлиб, қадимги неолит давридан хонакалаштирилган ўсимликлардан ҳисобланади.
• Қадимги одамлар буғдойнинг ёввойи турларидан фойдаланишган, аммо бу турлар пишгандан кейин тўкилиб кетади, шунинг учун буғдойни пишмасдан озиқ-овқатда ишлатишган деган тахмин бор.
• Археологлар томонидан топилган қадимги буғдой бошоқларини анализ қилиш шуни кўрсатганки, эрамиздан 6500 йилдан 10200 йиллар олдин буғдой секин-асталик билан маданийлаштирилган.

Буғдойнинг келиб чиқиши ва унинг биринчи экилган минтақалари тўғрисида аниқ бир маълумот йўқ.

• Буғдойнинг келиб чиқиши ва унинг биринчи экилган минтақалари тўғрисида аниқ бир маълумот йўқ.
• Лекин хозирги вақтда ҳам Арманистон, Грузия ва Озорбайжоннинг тоғли туманларида буғдойнинг жуда кўп ёввойи турлари учрайди. Шунга кўра буғдойнинг келиб чиқиш маркази Кавказорти мамлакати дейилади. Н. И. Вавилов Буғдойнинг ватани Арманистон деб ҳисоблайди.