2- kurs III semestr

Duodenal zondlash:
a-zarur ashyolar: 1-probirkalar to`plami, 2-duodenal zond,
3-magniy sulfat eritmasi, 4-shpris, b-bemor shunday holatda yotadi.

2. 
   Qon zardobidagi xolesterinni Ilka reaktivi bilan aniqlash.
   

Mohiyati: xolesterin sirka angidridi ishtirokida, sirka va sulfat kislotalar bilan aralashganda yashil rang hosil qiladi.
Kerakli asbob va reaktivlar:

1. 
   I reaktivdan bir qism muz sirka kislota (CH₃COOH), besh qism sirka angidrid (CH₃CO)₂O va bir qism Saval sinoviga bardosh bera oladigan konsentrlangan sulfat kislota (H₂SO₄)dan iborat. Reaktivlarni ko'rsatib o'tilgan tartibda, aralashma tayyorlanadigan kolbani muttasil sovitib turgan holda aralashtiriladi. Olingan aralashma rangsiz yoki sarg'imtir bo'lishi kerak. Reaktivlarni qo'shishdagi izchillik buzilsa va aralashma sovitib turilmasa, u to'q sariq rangga kiradi va ishlatishga yaroqsiz bo'ladi. Aralashmani tiqini ishqab berkitilgan zarg'aldoq rangli shishaga quyib, muzlatgichda saqlanadi.
   
2. 
   Xolesterinning standart eritmasini tayyorlash uchun quyidagi reaktivlardan foydalaniladi: mutlaq etil spirti, xloroform, xolesterin. 180 mg xolesterinni analitik tarozida 0,0002 g.gacha aniqlikda o'lchab olinadi. Sig'imi 100 ml.li kolbada tortimni 2,5 ml xloroformda eritiladi, so'ngra hajmini mutlaq etil spirti bilan kolba belgisigacha yetkaziladi. Tayyorlangan eritmani tiqin bilan berkitilgan holda zarg'aldoq rangli shishada va qo'shimcha ravishda parafin qo'yib mahkamlab saqlanadi. Aralashmani qorong'i va salqin joyda (eritma beqaror) saqlanadi, tayyorlangan 1 ml eritmada 1,8 mg xolesterin bo'ladi.
   

Ishni bajarish tartibi: kimyoviy toza probirkaga reaktivlar aralashmasidan 2,1 ml quyiladi, 0,1 ml gemolizlanmagan zardob quyiladi. Zardobni probirka devori bo'ylab oqib tushadigan qilib sekin quyiladi. Probirkani 10—12 marta tez-tez va qattiq-qattiq silkitiladi hamda termostatga 37°C haroratda 20 daqiqaga qo’yiladi. So'ngra FEK asbobida qizil svetofiltr bilan kyuvetada 1-eritma ro'parasida ishchi qirralar orasidagi 5 mm.li masofada kolorimetrlanadi. Javobni kalibrovka jadvali bo'yicha beriladi.
Kalibrlash jadvalini tuzish: xolesterinning standart eritmasidan bir qancha eritma tayyorlanadi. Probirkaga quyidagi komponentlar solinadi. Tegishli standart probirkadagi xolesterin konsentratsiyasidan tajribadagi xolesterinning milligramm-foizlar miqdoriga o'tish uchun tegishli konsentratsiya raqamini 1000 ga ko'paytirish kerak, chunki tajribaga 0,1 ml zardob olinadi. Xolesterinning olingan standart eritmalari tajriba probirkalar kabi qattiq silkitiladi va termostatga qo'yiladi, shundan so'ng kolorimetrlanadi.
Kalibrlash grafigi standart eritmalarni kolorimetrlash natijasida olingan ekstinsiya raqamlari bo'yicha tuziladi. Shu usul bo'yicha xolesterin normasi 140—200 % mg.

Probirkalar raqami	Xolesterin­ning standart eritmasi, ml	1 reaktiv, ml	Standart probirkadagi xolesterin, mg	Xolesterin, mg %
1	0,05	2,15	0,09	90
2	0,1	2,1	0,18	180
3	0,15	2,05	0,27	270
4	0,2	2.0	0.36	360
5	0,25	1,95	0,45	450